Een heilige is iemand die door vroomheid en goede werken heeft uitgemunt en van wie de kerk verklaard heeft dat hij of zij openlijk vereerd mag worden, na zijn of haar dood.
Het is niet bekend wanneer Sint-Nicolaas heilig is verklaard. Rond het jaar 1000 was Sint-Nicolaas in elk geval een van de belangrijkste heiligen in de westerse kerk. In 1087 brachten de Barezen bovendien zijn gebeente naar → Bari in Italië uit angst voor de Turkse moslims, die Myra hadden veroverd.
Paus Urbanus verklaarde toen zowel de sterfdag op 6 december als 9 mei, de dag waarop de sarcofaag van Nicolaas in Bari aankwam, tot feestdagen. Paus Pius VII (1800-1823) verleende een volle aflaat (de volledige kwijtschelding van de tijdelijke straffen die men na zijn dood in het vagevuur nog zou moeten ondergaan) voor de → verering van Sint-Nicolaas.
Sinds het Vaticaans Concilie, dat van 1962 tot 1965 plaatsvond, bestaan er vier categorieën waarin heiligen herdacht kunnen worden: als hoogfeest, feest, verplichte gedachtenis en niet-verplichte gedachtenis.
Wat de ‘afschaffing’ van de heilige Nicolaas in 1969 betreft, heerst er een misverstand. Op de nieuwe kerkelijke kalender die paus Paulus VI uitvaardigde, vermeld in het document Mysterii Paschalis van 14 februari 1969 en ingegaan op i januari 1970, komt Sint-Nicolaas op 6 december nog gewoon voor. Zijn feestdag is nog altijd op die dag, maar zijn herdenking is niet meer verplicht voor de hele kerk: men is vrij hem te gedenken in de liturgieviering in streken waar hij een sterke traditionele verering geniet.
Nicolaas van Tolentino (10 september 1306) echter is met het ingaan van deze nieuwe officiële Romeinse heiligenkalender in 1970 afgevoerd.
