Gepubliceerd op 21-06-2017

Klaas

betekenis & definitie

1. je moetje - niet vooruitschuiven, je moet de zaken niet uitstellen, zeker wanneer het om goede dingen gaat; je moetje talenten nu en niet later gebruiken. Net als onder 3 bet. Klaas hier ‘gift, talentf. Deze uitdr. bestond al vóór de onder 2 genoemde. O.a. vermeld door Hoefnagels 1987.

2. - komt, leuze van de provobeweging uit de jaren zestig: er komen andere tijden; alles zal (ten goede) veranderen; de verlangens worden vervuld. Bedenker van deze kreet was Robert- Jasper Grootveld, de profeet van de provobeweging en de uitvinder van de happenings bij

het Amsterdamse Lieverdje. In het begin van de jaren zestig verkondigde hij de verlossing van de ‘Plasticmens’ door ‘Klaas’. In een vraaggesprek met het blad Wereldkroniek wist ziener Grootveld nog te verkondigen dat Klaas zeker de gedaante van een mens zou aannemen. ‘Klaas is de connection, de man, de cowboy. Begrijp je? Klaas komt op een paard. Je kunt alles van hem verwachten,’ zo klonk het profetisch.

Wie Klaas was, is nooit erg duidelijk geweest. Hij was de verpersoonlijking van ‘de vervulling der verlangens’. Mogelijk ging het om een verwijzing naar de beschermheilige van Amsterdam, Sint-Nicolaas. In 1978 kwam de PvdA in Amsterdam nog met een variant op de proppen: Schaefer komt! Deze Schaefer was de nieuwe ‘verlosser’ in de gemeentepolitiek. ‘Kom Klaas, de Klazen komen’ - Robert kladt het op alle Amsterdamse muren en schuttingen. (Simon Vinkenoog: Liefde, 1965)

Achter hem op de muur stond gekalkt: KLAAS KOMT! (Rinus Ferdinandusse: Zij droeg die nacht een paars corset, 1967)

De tweede groep bewoog zich in een veel strakkere formatie en had kennulluk niet veel met Klaas op. De leden hiervan droegen leuzen met zich mee als REVOLUUTSIE... DE REVOLUUT- SIE KOMT... KLAAS IS DOOD ... KLAAS IS EEN STROMAN VAN DE BOERZWAZZIE ... ‘Klaas komt!’, riep een jongen uit de eerste groep op zangerige toon. (Remco Campert: Tjeempie! of Liesje in Luiletterland, 1968)

Jasper geloofde dat hij een rol moest spelen in het waanzinnige ‘Spiel’ dat hij in het leven ziet. De rol van Zwarte Piet bijvoorbeeld, de aankondiger van Klaas en van de Revolutie. Hij zei steeds: ‘Ik ben het niet, maar Klaas is het. Klaas is de vervulling der verlangens.’ (Roel van Duyn: Provo. De geschiedenis van de Provotarische Beweging 1965 - 1967)

In 1968 vierde ‘Provo’ hoogtij en werd de belofte ‘Klaas komt’ door onbekende hand op de Amsterdamse muren gekalkt. Wie Klaas precies was, is duister gebleven. Sinterklaas was hij niet, want Sinterklaas kwam al eeuwenlang omstreeks vijf december terug. Daar kon j e op rekenen. Hij is dan ook, dat weet iedereen, een geschminkte en verklede huurling van het grootkapitaal. De Klaas, door provo aangekondigd, kon onmogelijk dezelfde zijn als hij, en het gevolg was dan ook dat hij helemaal niet kwam. Niets is er terecht gekomen van de idealen waarvoor provo verkeersopstoppingen teweegbracht en de politie beledigde, behalve menige serie onsmakelijke persfoto’s. (W.F. Hermans: Klaas kwam niet, 1983)

De profeet van provo, Robert Jasper Grootveld, had zijn oorspronkelijke strijd tegen de nicotine- verslaving, gesymboliseerd door de op sigarettenautomaten geschilderde letter K, omgebogen in de mysterieuze voorspelling: Klaas komt. Maar het provotariaat in Amsterdam was er tegen dat niet Klaas maar Claus kwam. (Vrij Nederland, 27/07/85)

‘Klaas komt’ had Robert Jasper Grootveld op blinde muren in Amsterdam gekalkt. Het was in het begin van de jaren zestig, toen de terreur van de grafitti nog niet woedde zodat de noodkreet in al zijn onbegrijpelijkheid extra opviel. En Klaas kwam. Alleen heette hij Claus. Claus von Ams- berg, de toekomstig echtgenoot van prinses Bea-trix, wiens Duitse achtergrond het provotariaat inspireerde tot acties die de hoofdstad tijdenlang op zijn kop zetten. (NRC Handelsblad, 08/05/87)

... en toen Gubbels een maand later in Amsterdam kwam stond overal op de muren: KLAAS KOMT. (Haagse Post, 15/07/89)

In deze tijd van het jaar gaan de gedachten als vanzelf een bepaalde kant uit, en daarom - het kon niet uitblijven - wil ik het vanavond hebben over de Klaas-mythe in de cultuur. Zoals de ouderen onder ons nog weten is Klaas eens een poosje in Amsterdam geweest, maar dat is lang geleden. Waarom is hij vertrokken, en nooit meer teruggekomen? (Elsevier, 09/12/89)

Opgegroeid zonder religie, maar met Sinterklaas. In de roerige jaren zestig zou hij vol overgave de Komst van Klaas verkondigen. Even hard als hij bij Het Lieverdje ‘Uche, Uche’ riep tegen de rookverslaving, verkondigde hij het ‘Klaas Komt’.

Klaas is een symbool, iets groots, een vermoeden van heilsverwachting. ‘Een veel voorkomend misverstand is,’ schrijft Jacobs in zijn eindscriptie,

‘dat Grootvelds Klaasfilosofie als grap of als protest wordt opgevat.’ (Het Parool, 18/07/92)

Met het oprukken van de wolligheid zijn we ver van de provo-slogan ‘Klaas komt’, uit de jaren zestig. Kwam Klaas? Columnist Henk Hofland stelde in 1973 vast van niet: ‘Niets valt ooit te bewijzen, maar ik weet zeker dat zonder dat we er iets van merkten in de jaren zeventig de Grote Matheid is ingetreden, het logistieke sluitstuk van een soort cyclus.’ (De Morgen, 22/11/93)

3. zijn - in de Waal schuiven, zijn talenten verspillen (door teveel te drinken). Waal heeft hier de bet. ‘diepe poel; vocht’. Klaas is afgeleid van Nicolaas en bet. ‘gift, talent.