Gepubliceerd op 21-06-2017

Paard

betekenis & definitie

zie ook met geen tien paarden iets kunnen/ willen doen

1. ... als een -, onderdeel van invectieven als een hoer/nicht/potenz. als een paard:een rasechte hoer, nicht, pot enz. Soms gebruikt als geuzennaam. Deze uitdr. vinden we al terug bij Harrebomée. Een wijf als een paardis ‘een zwaarlijvige vrouw’.

een nicht als een paard: homo die zich zeer nichterig gedraagt. (Arendo Joustra: Homo-erotisch Woordenboek, 1988)

een pot als een paard: lesbienne bij wie het les- bisch-zijn overduidelijk afleesbaar is. (Hanneke Kunst en Xandra Schutte: Lesbiaans. Lexicon van de Lesbotaal, 1991)

2. - in de wieg,met als (meestal verzwegen) toevoeging ... kind op hol:(Rotterdamse?) uitdr. van ongeloof. Vaak schertsend gebruikt bij overdrijving: ‘jaja, geloof dat zelf maar’ of ‘moet je kijken...’

In de 17de eeuw vormde deze zin het uithangbord van bordelen, niet alleen bij ons, maar ook in Londen. De herkomst is echter onzeker. Volgens Partridge 1984 was horseeen slangterm van Zuid-Afrikaanse prostituees voor ‘klant’ (Nederlandse prostituees gebruiken overigens de term ‘hengst’). To horsewerd in de 17de eeuw ook gebruikt als slangterm voor ‘copuleren’. De wiegwas wellicht symbool voor het toevluchtsoord dat zo’n bordeel toch vaak was. In vroeger eeuwen werd de wieg vaak gebruikt als uithangbord: niet alleen als aanduiding van een verdacht huis, maar ook van een toevluchtsoord voor ongehuwde moeders. Eigenaardig is wel dat het ooit een kerkelijk symbool was. In de 15de eeuw kwam het al voor boven een zijdeur van de Oude Kerk te Amsterdam. Het paard lag op zijn rug in de wieg, die geschommeld werd door een kat. Op de afgebeelde preekstoel ernaast stond dan een ezel.

Vergiste hij zich of was erbij Bodde iets van nijd, achterdocht en een zekere minachting merkbaar? Paard in de wieg. Dat leek hem sterk. (Heere Heeresma: Geef die mok eens door, Jet!, 1968)

Het titelverhaal spant daarbij de kroon en het verhaal ‘Paard in de wieg’ kan gelden als motto voor de bundel. Met die titel immers - afgeleid van de ironische reactie op sterke verhalen: Jaja, paard in de wieg en kind op hol - onderstreept de auteur zijn invalshoek: zwarte overdrijving. (Trouw, 17/03/95)