Gepubliceerd op 21-06-2017

Jong

betekenis & definitie

1. je bent - en je wilt wat,deze slagzin, waarmee de omroeporganisatie Veronica zich sinds 1978 wil profileren, vat op kernachtige wijze het jeugdige dynamisme samen van een groepje enthousiastelingen. De slogan wordt meestal toegeschreven aan de directeur van deze omroep, Rob Out. Her en der doken ook grappige varianten op, zoals je bent Out en je wiltwatof jebentwildenjejongtwat.Een populaire frase werd het zeker. Een variant is het jong, snel en wildwaarmee Veronica zich wilde richten tot de 13 tot 34-jarige.

Dit boek zou een nimmer uitputtende bron voor teeveeshows kunnen zijn, waar zelfs de omroep van ‘Je bent jong en je wilt er wel es wat’, U tegen kan zeggen. (Albert Mol: ‘Zo’ zijn, 1984)

Je bent jong dus wil je wat! (Paul van Vliet: Boven op de boulevard, 1986)

Nu het rumoer in Duitsland een beetje is geluwd, lijkt de jonge terriër van de suffe Duitse ‘Pantoffel- bioscoop’, zoals televisie hier weleens gekscherend wordt genoemd, teruggevallen op een ‘je- bent-jong-en-je-wilt-wat’ koers. (Trouw, 15/05/92)

Het decennium dat daarop volgde voerde de VVD campagne met de leuze: ‘Gewoon jezelf kunnen zijn’. Een aubade aan het holle Veronica-gevoel ‘Je bent jong en je wilt wat’, gepersonificeerd door Ed ‘duimen omhoog’ Nijpels. (Elsevier, 15/08/92)

Eerst kwamen er twee onherkenbaar gefilmde moeders in beeld die vertelden dat hun tiener- zoons en -dochters hen tiranniseerden, treiterden en sloegen (je bent jong en je wilt wat)... (Robert Long: Liegen mag, 1993)

De EO wordt jong en wil ook wat. (Nieuwe Revu, 17/08/94)

Je bent oud en je wilt wat: niet oud zijn. Niet weggestopt worden in Avondrood, geen Rijnreisjes, niet als alleengaande verpieteren achter de sjoelbak. (Nieuwe Revu, 24/08/94)

Je bent homo en je twijfelt wat. (Webber, oktober 1994)

Sommige programma’s waren ook volledig doorgeslagen. De makers wilden veel te graag laten zien dat Veronica jong, snel en wild was. (HP/De Tijd, 17/05/96)

2. -e (blonde)god,in homoslang ‘een mooie jongeman’. Ook in het Duits: junger Gott.Gaat terug op de godenvoorstelling in de Griekse mythologie.

... hij ziet eruit als het prototype datje tegenkomt op Griekse vazen, eeh een jonge blonde god. (Haagse Post, 06/12/86)

Dat mooie is maar relatief. Maar ja, ik besef ook wel dat iemand die niet zo knap is, zal zeggen: hij heeft makkelijk praten. Dat hebben jonge blonde góden als Jasper zeker, althans vanuit het oogpunt van iemand die tegen de zestig loopt, nog alleen is en dat niet kan compenseren met overmatige rijkdom of beroemdheid. (HP/De Tijd, 21/07/95)

Zo was er eens een blonde jonge god. Een god die ik wel voor mezelf wilde. (Vrij Nederland, 05/08/95)

3. -e hond,ben. voor een vermetel en brutaal jongmens dat wat al te voortvarend te werk gaat. Sinds beginjaren tachtig. Vgl. ook-

... de vorige keer zat ik daar tegelijk met Anthony Quinn, tennist nog als een jonge hond, die man. (Dimitri Frenkel Frank: Hamlet’s Whisky, 1984) Vos: Ik kan me voorstellen dat het voor een bedrijf lonend is om eens voor een halfjaar een creatieve jonge hond, die af en toe onbezonnen dingen zegt omdat ie nog niet weet dat dat niet kan, te koppelen aan een oude rot die de gang van zaken in het bedrijf kent maar er geen nieuwe ideeën meer over kan opbrengen. (De Volkskrant, 31/01/87)

En mijn broer, in zijn jongehondenrebellie is tur- quoisegroen. (Hannes Meinkema: Het kind en de rekening, 1988)

Uitgerekend met die twee gemotiveerde jonge honden (alle twee maar liefst vijftien jaar jonger dan Kuiper!) moest Kuiper naar de streep in Vee- nendaal. (Wieler Revue, 02/09/88)

De Stones zijn geen jonge honden meer. (Oor, 30/06/90)

Alleen zijn jongste broer Tom, de hockeyer, was nog een jonge hond zoals hij gebleven. (HP/De Tijd, 04/01/91)

4. -e Turk,dynamische, zelfverzekerde en meestal jonge persoon die problemen van politieke aard op een moderne manier wil aanpakken. Vertaling van het Engelse young Turk, oorspr. de ben. voor een lid van de radicaal progressieve Turkse partij (gesticht in 1891), die van het Turkse rijk een moderne Europese staat wilde maken met een parlementaire constitutie. Tegenwoordig wordt de uitdr. ook buiten een politieke context gebruikt.

Wie de jonge Turken op de Nederlandse radio bezig hoort komt al snel tot de conclusie dat derlui pophistorisch inzicht in de meeste gevallen niet verder reikt dan hun piemel in opgewonden stand. (Oor, 05/04/86)

Iedere jonge turk kan een dj of een mc worden. (Humo, 05/02/87)

Na de raadsverkiezingen van ’66 (toen de partij terugviel van bijna veertig naar dertig procent) werden Jaap Hekkelmanen Hans Heij, de jonge Turken van vier jaar eerder, allebei wethouder. (Haagse Post, 15/07/89)

Vorig jaar kreeg de veelbelovende ‘jonge Turk’ Pe- dro ‘Tito’ Chingunji, de UNITA-vertegenwoordi- ger in de VS, het aan de stok met Savimbi. (NRC Handelsblad, 02/03/90)

Op dit moment word ik in de literatuur nog altijd beschouwd als een jonge Turk. (Panorama (Belgische editie), 22/11/91)

5. met - schoppen/stoppen,platte uitdr. voor ‘zwanger maken’. Metjongzittenis ‘zwanger zijn’.

Hij heeft ’r trouwens met jong geschopt. (Jan Cremer: Ik, Jan Cremer. Tweede Boek, 1966)

... dat mokkel wat met een onecht jong geschopt is. (Maarten ’t Hart: De steile helling, 1988)

Voor alle duidelijkheid: dat was in mijn tijd de uitdrukking voor ‘een meisje zwanger maken’. Of, excusez le mot, zoals ze bij mij om de hoek zeggen: met jong schoppen. (Adriaan Bontebal: De Ark, 1990)

6. van -ejan en van lange jan krijgen,Bargoense uitdr. voor ‘erg zwaar gestraft worden’; of, bij een gevecht, ‘het onderspit moeten delven, aan het kortste eind trekken’.

De rechtbank kan je dan niet pakken voor pooier. Je krijgt dan van jonge Jan en lange Jan voor het geintje waar ze je voor gepakt hebben. (Haring Arie: Een leven aan de Amsterdamse zelfkant, 1968)