onder deze naam werd in vroeger eeuwen het bestuur van de Oost-Indische Compagnie aan de inlanders voorgesteld als een machtig vorst. Sinds ca. 1785. Toen nog een informele, nu louter een historische ben. Ook in het Engels: John Company.De uitdr. komt ook voor bij de Nederlandse dichter E.J. Potgieter (1808 -1875) in verschillende allegorische toepassingen, janis tevens een zeer oude ben. voor een soldaat. Een jannencompagnieis een compagnie van Europese beroepssoldaten.
‘Jan Compagnie!’, herneemt Jan Cordaat, ‘de scheldnaam lafaard past niet op u, hij heeft nooit op u gepast.’ (E.J. Potgieter: Jan, Jannetje en hun jongste kind, 1841)
Jan Compagnie: de geliefkoosde naam voor de Oost-Indische Compagnie (1602 -1799). In tegenstelling met deze werd de Spanjaard ‘Jan van Spanje’ genoemd. (Taco H. de Beer en dr. E. Lauril- lard: Woordenschat, 1899)
De naam Jan Compagnie is vooral populair geworden door een geestig stuk van Potgieter uit het jaar 1841, getiteld: Jan, Jannetje en hun jongste kind. Aan dit stuk hebben ook de namen Jan Contant, Jan Cordaat, Jan Courage, Jan Crediet en Jan Salie hunne algemeene bekendheid te danken. (J.H. de Ruyter: Gevleugelde woorden, 1913)
Jan Compagnie = het leger. (JJ.M. van Dam: ‘Jantje Kaas en zijn jongens’, in: Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, 1942 - 1948)
