Wormer - 1) kleine, maar oude gemeente in N.-Holland, ten O. van Wormerveer. In 1280 ontving W. al verschillende privilegiën van Floris V, wegens de verdrijving van de Friezen. Vooral de vrijheid van tol en stapelrecht, die zij verkregen, maakte, dat de Wormers een bloeienden handel konden drijven door geheel Holland en Zeeland.
Daarbij kwam een zeer belangrijke'haring- en walvischvangst met traankokerij, terwijl de bewoners vermaard waren om hun kunst van beschuitbakken; zij voerden daarvan in de 17de eeuw reeds uit ook buiten N.-Holland. W. was een der meest welvarende plaatsen, met tal van rijke kooplieden. — De gemeente heeft thans 3200 inw., die nog altijd veel aan beschuitbakken doen, terwijl daarnaast enkele kleinere industrieën zijn gekomen. Merkwaardig was de Beschuittoren, in 1620 naar teekeningen van Leeghwater vervaardigd, in 1896 afgebroken.
2) droogmakerij in N.-Holland, 1661 H.A. Als waterplas stond het niet in open verbinding met de Zuiderzee, in tegenstelling met de andere groote meren. Drie eilandjes sloten het Westelijk gedeelte als Kleine- of Enge W. af. Bij octrooi van 25 Maart 1624 werd aan het bestuur van Purmerend toestemming verleend tot de droogmaking. Deze verliep zeer voorspoedig, zoodat reeds in 1625 tot de verkaveling kon worden overgegaan. In dat jaar brak de Waterlandsche zeedijk echter op 4 plaatsen door, ook de ringdijk bezweek en de W. kwam weer onder water. Een jaar later was het land echter opnieuw droog gemalen.
Juist twee eeuwen later, Februari 1825, bezweek de Zuiderzeedijk bij Durgerdam, waardoor de W. voor de 2de maal vol liep. Alle. bewoners kwamen bij deze ramp om het leven. De Enge W. werd in 1638 verkaveld. Waterstaatkundig vormt de W. een geheel; door verschillende molens benevens een stoomgemaal geschiedt de waterloozing. De bodem van de W. is niet zoo vruchtbaar als in de meeste andere droogmakerijen; in het Z. komt veel zand voor. Veeteelt is vrijwel het eenige middel van bestaan.
