Pragmatieke sancties - noemt men a. een regeling der erfopvolging, wanneer zij getroffen wordt door den vorst uit eigen gezag. Bekend zijn geworden in de gesch.
1. de P. S. van 4 Nov. 1549, waarbij Karel V bepaalde, dat in de Ned. gew. (les pays patrimoniaux d’enbas) en Bourgondië de representatie zou gelden tot in ’t oneindige in de rechte- en in de zijlinie zoowel van vrouwelijke als van mannelijke nakomelingen.
2. de P. S. van 19 April 1713, waarbij Karel VI, heer der Oost. landen, bepaalde, dat deze landschappen een ondeelbaar geheel zouden vormen, waarin de opvolging bij gebreke van mannelijke nakomelingen zou komen eerst aan zijn dochters en bij ontstentenis van deze aan de dochters van keizer Jozef I en haar nakomelingen. Deze P. S. werd in 1720 aanvaard door Bohemen en de Oost. landen en in 1722 door Hongarije en Zevenbergen.
b. Een regeling van kerkelijken aard. Aldus heet de wet, die in 1438 te Bourges werd gegeven, waarbij bepaald werd, dat voortaan geen kerkelijke ambten en prebenden zouden gegeven mogen worden aan vreemden. Bovendien werd een regeling getroffen in de verhouding tusschen de Fransche kroon en de Curie in zake appèl en pauselijke belastingen.
