Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 24-01-2019

Indices

betekenis & definitie

Indices - in de kristallografie getallen, welke dienen om den stand der vlakken ten opzichte van de aangenomen assen aan te geven. Behalve drie coördinaatvlakken, waarvan de doorsnijdingen twee aan twee de drie kristalassen leveren, neemt men voor iedere stof nog een vierde vlak aan, dat deze assen snijdt op afstanden a, b, c en grondvorm genoemd wordt. De i. van een kristalvlak, dat de drie assen snijdt op afstanden d, e, f zijn nu h = a/d, k = b/e, l = c/f.

De i. zijn de reciproke waarden der, ook wel gebruikte, parameters. Zij kunnen negatief en positief zijn; de — teekens worden boven het betreffende getal geschreven. Van een vlak, dat evenwijdig loopt aan een as is de, op die as betrekking hebbende, index 0. Als men tot coördinaatvlakken en tot grondvorm aan het kristal voorkomende vlakken kiest, worden de i. rationeele getallen. Dit feit is van fundamenteele beteekenis voor de kristallografie en wordt daarom wel de hoofdwet der morfologische krist. genoemd. Zij werd uit de waarneming afgeleid, dus als empirische wet gevonden, maar is gebleken een noodzakelijk gevolg te zijn van den bouw der kristallen volgens ruimtetralies. De richting van het daarmee aangegeven vlak verandert niet als men de drie i. met een zelfde getal vermenigvuldigt. Men kan dus zorg dragen, dat de i. geheele getallen worden. Als men de vier vlakken van uitgang gunstig kiest worden de i. bovendien kleine getallen, gewoonlijk 0, 1, 2, en 3; getallen boven 6 komen niet veel voor en behooren bijna zonder uitzondering aan minder belangrijke vlakken.

De drie i. van een vlak naast elkaar en tusschen ( ) geplaatst geven het symbool van het vlak. De symbolen der coördinaatvlakken zijn (100), (010) en (001), van den grondvorm (111). Bij gunstige keuze van de coördinaatassen verschillen de symbolen van de vlakken van een eenheidsvorm alleen in teeken en in de volgorde der getallen. Het symbool van één dier vlakken, in plaats van tusschen ( ), geplaatst tusschen { } geeft alle tot den eenheidsvorm behoorende vlakken gezamenlijk aan; het is het symbool van den eenheidsvorm. De zes vlakken van een regulairen hexaëder of kubus zijn (100), (010), (001), (100), 010) en (001); zij worden gezamenlijk aangegeven met het symbool (100). Het gebruik der i. verhoogt bij kristallografische vraagstukken de overzichtelijkheid.