Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Drie

betekenis & definitie

Drie - 1) (wisk.), kenmerk van deelbaarheid door drie: een getal is deelbaar door drie, als de som der cijfers van het getal door 3 deelbaar is.

2) Bij „primitieve” volken spelen de getallen een heel andere rol dan bij ons. Het zijn niet maar kwantitatieve aanduidingen, middelen om de dingen te tellen, maar de getallen zijn zelf mystieke werkelijkheden met bepaalde eigenschappen. Eig. geldt dat van alle getallen, maar enkele getallen, die in de religieuzeboeken voortdurend terugkeeren als dragers van mystieke waarden, noemen wij „heilige” getallen. Tot deze engere groep behoort overal het getal 3 De reden, waarom dat getal over de heele wereld als bijzonder „heilig” geldt, is niet aan te geven, en zal wel niet overal dezelfde zijn. Wèl is het aanwijsbaar, dat reeds bij de oudste kultuurvolken (Soemeriërs, Babyloniërs, Egyptenaren) 3 de eerste aanduiding is van veelheid, oneindigheid en totaliteit. Het heelal is de eenheid van 3 deelen: hemel — aarde — onderwereld, en staat onder de leiding van 3 oppergoden (trias), die samen een soort drieëenheid vormen. Alle volken der aarde stammen volgens oude opvatting van 3 oervaders af: Sem, Cham en Jafet (de zonen van Noach), evenals (Plato) zoowel de enkele mensch als het universum bestaat uit de drieheid van geest, ziel en materie. Daarom wordt elke tempel (die een afbeeldsel van den kosmos wil zijn) driedeelig ingericht: voorhof, heilige en allerheiligste, en worden magische formules driemaal gereciteerd, en gebeden driemaal opgezegd.

Drie is de superlatief: Hermes Trismegistos is de allergrootste „Hermes” en de profeet Jesaja (6 : 1) prijst God met zijn: Heilig, heilig, heilig is de Heer! Wie een belangrijke zaak heeft te doen, zal zich eerst „driemaal bedenken”; een belangrijk offer wordt driemaal gebracht, en er worden 3 offervaten gebruikt; zoowel de dag als de nacht en ook het jaar worden verdeeld in 3 perioden; een drievoudige vloek en zegenformule is bijzonder krachtig (Gen. 48 : 35 v.v.; Joz. 22 : 22; Ps. 50 : 1), en de vloek- of zegenformule bestaat uit 3 spreuken (Num. 6 : 24), evenals een gewichtige droom uit drie visioenen (Gen. 40 : 9); drievoudig getweernd garen is bijzonder geschikt voor magische praktijken, enz., enz. De voorbeelden zijn bij honderdtallen in alle religies der oudheid voor ’t grijpen. Dat getal 3 domineerde zoozeer in de geschiedbeschrijving, dat het aan de feiten werd opgedrongen, ook waar het niet past. Zoo wordt gezegd (Matth. 12 : 40), dat Jezus 3 dagen en 3 nachten in het graf geweest is; in waarheid was ’t van Vrijdagavond tot Zondagmorgen, dus één dag en twee nachten. Datzelfde geschiedde in nog sterker mate met het getal zeven. Toen later de Pythagoreesche getallensymboliek en de Joodsche Kabbalistiek zich in de zgn. „gematria” van dit onderwerp meester maakte, werd de getallenleer tot een specifieke „wetenschap”.

3) Zie TRIAS.