Erzeroem - Hoofdstad van Turksch Armenië (Vilajet Erzeroem, 49.700 K.M.2, 781.000 inw.). De stad had ± 120.000 inw. Zij ligt op 2038 M. hoogte in een door hooge gebergten ingesloten, kale hoogvlakte, die door de Boven-Euphraat, Kara-soe, doorstroomd wordt, doch op eenigen afstand van deze rivier, aan een zijriviertje, de Moerdartsjai, dat door de stad heen stroomt. Naar verschillende richtingen gaan karavaanwegen; de voornaamste verbinden E. met Trebizonde en Tiflis (via Kars); de eerste is een soort chaussée. Vroeger was het een belangrijk handelscentrum, maar de Armenische troebelen, de oorlogen met Rusland en vooral de verlegging van het Europeesch-Perzische verkeer hebben de stad achteruit doen gaan.
Van een afstand gezien, ziet zij er tamelijk indrukwekkend uit; inwendig maakt zij echter een vervallen indruk; de straten zijn nauw en krom, slecht bestraat en vuil. De meeste huizen zijn van in de zon gedroogde kleisteenen gebouwd en hebben platte daken. De stad heeft weinig interessante openbare gebouwen. Een der oudste is de ruïne van de Tsjifte-minaret; de grootste moskee is de moderne Oeloe-Djami, met een grooten koepel. In het geheel zijn er 65 moskeeën, 15 Derwisj kloosters en vier Christelijke kerken. Verder de Konak, de Europeesche consulaten, enz. — Het klimaat der stad is in verband met de hooge ligging, zeer extreem; de winter is droog en koud (’s wintermorgens gem. — 6.4° C. met uitersten van + 15° en — 29° C.; ’s zomers gem. 20°, met uitersten van 31° en 13°). Door de slechte hygiënische toestanden: onpraktische huisbouw, open riolen, enz., is de stad zeer ongezond. — De bevolking is zeer gemengd: de grootste helft bestaat uit Mohammedanen van verschillend ras, vooral Turken en Perzen; verder Christelijke Armeniërs en Grieken. Behalve van den landbouw en veeteelt in de omgeving, leeft de bevolking van handel en industrie (ijzer en koper, leer en tapijten), ’t Is een belangrijke pelsmarkt.
Tengevolge der ligging op het kruispunt van wegen uit Perzië, Turkije en Rusland heeft E. ook een groote strategische beteekenis. In 1866 werden de oude vestingmuren geslecht en vervangen door meer moderne forten. — E. is een zeer oude stad. In den tijd der oude Armenische koningen heette het Garin; onder de regeering van Theodosius werd het bij het Oost-Romeinsche Rijk gevoegd en heette toen Theodosiopolis; de Arabieren noemden het Arzer-Roem. Gedurende de Middeleeuwen was het een twistappel tusschen Perzen, Grieken, Arabieren, Mongolen en Turken. In 1201 werd het door de Seldsjoeken, in 1242 door de Mongolen veroverd, waardoor het aan het Perzische Rijk van Hoelagoe kwam. In den slag bij Tsjaldiran veroverde sultan Selim I het op de Perzen (1517) en sedert behoort het tot het Turksche Rijk. Tijdelijk veroverden de Russen het in 1828, 1878 en in 1916.
