Dienstweigering, bij de oude Christenen, was iets geheel anders dan thans. Men had nog geen algemeenen dienstplicht en tegenover beroepssoldaten hoort men geen enkele afkeuring in het N. T. Paulus heeft meermalen beelden aan den krijgsdienst ontleend, Ef. 6:10 v., 2 Tim. 2:3 v. Evenzoo Clemens. Een beroep op de bergrede, als men thans hier en daar verneemt, werd niet tegen den militairen dienst aangewend.
Wanneer Christenen later bezwaar kregen tegen den militairen stand, dan was het om het sacramentum, den krijgseed bij heidensche godheden of keizers en om de afgodische staatsplechtigheden, waaraan ze om hun geweten geen deel konden nemen. Deze beschouwing komt op bij Tertullianus en Lactantius. Vgl. A. Harnack, Militia Christi 1905; K. H. E. de Jong, Dienstweigering bij de oude Christenen, 1905.
