Demosthenes, 1) Grieksch redenaar, geb. 383 v. C. in den Attischen demos (gemeente) Paeania, als zoon van een gelijknamigen wapenfabrikant, verloor op 7-jarigen leeftijd zijn vader, waarop zijn vermogen in handen zijner voogden viel; hij kreeg van Isaeus les in de welsprekendheid, had echter met allerlei bezwaren, als met een zwak lichaamsgestel, een ernstig spraakgebrek, enz. te kampen, kwam deze echter door volharding alle te boven en begon in 364 zijn loopbaan met een pleitrede tegen zijn trouwelooze voogden, die hij tot teruggave van het nog voorhanden deel van zijn vermogen wist te doen veroordeelen. In 355 begon D. ook tegen Leptines en Androtion openlijk voor het volk op te treden. Door deze en andere redevoeringen had hij zich voor zijne groote politieke taak voorbereid: de handhaving der vrijheid van Athene en van Griekenland tegen Philippus van Macedonië, wiens listen en lagen hij in 2 gezantschappen had leeren kennen en achtereenvolgens in zijne 12 Philippische en 3 Olympische redevoeringen aan het volk blootlegde. Veertien jaren stond hij pal in dien strijd, die door de nederlaag bij Chaeronēa (338) met den ondergang der Grieksche vrijheid eindigde.
Sedert stond D. bloot aan den laster zijner politieke vijanden, huurlingen van Philippus, en toen Cesĭphon aan het volk een voorstel deed om D. voor al zijne diensten een gouden krans te vereeren, kwam Aeschĭnes, dien hij vroeger van landverraad had aangeklaagd, daartegen op; D. wist zich echter in zijne rede over den krans schitterend te rechtvaardigen (330). Na vele lotswisselingen heeft hij zich te Calauria in den tempel van Poseidon door vergif gedood (322) om zich aan de vervolgingen van Antipater te onttrekken. Zijne redevoeringen, die alle den stempel van een edel en waarheidslievend karakter dragen, zijn de schoonste modellen van welsprekendheid voor alle tijden. — 2) Atheensch strateeg in den Peloponnesischen oorlog, zoon van Alcisthenes, die na vele krijgsdaden in 413 v. C. is ter dood gebracht wegens den ongelukkigen afloop der expeditie naar Sicilië.
