Crimineele statistiek - statistiek der strafbare feiten. Zij kan inzicht geven in de criminaliteit van verschillende menschengroepen (mannen, vrouwen, personen, die een bepaald beroep uitoefenen, personen van verschillenden leeftijd, gehuwden of ongehuwden, in of buiten echt geborenen, leden van verschillende kerkgenootschappen of van hen, die tot geen kerkgenootschap behooren, bewoners van verschillende streken des lands, van het platteland of de steden, enz.) en ook van verschillende tijdperken. Vooral bij vergelijking van de criminaliteit van verschillende tijdperken moet men zeer voorzichtig zijn met het oog op niet steeds gelijke gestrengheid van toepassing der strafbepalingen en wijziging der strafbepalingen zelve. Zoo moet de niet onbelangrijke toeneming van het aantal veroordeelingen wegens overtredingen zeer zeker althans voor een groot deel worden toegeschreven aan het in de laatste tijden steeds groeiende aantal strafbepalingen.
Bij de crim. statistiek kan zoowel het aantal veroordeelden, als het aantal veroordeelingen of het aantal strafbare feiten als grondslag worden genomen. Onze statistiek doet zoowel het een als het ander. Zij wordt bewerkt door het Centraal Bureau voor de Statistiek en jaarlijks gepubliceerd. De voornaamste cijfers eruit worden ook overgenomen in de Jaarcijfers, door genoemd bureau uitgegeven.
Het aantal onherroepelijk veroordeelden wegens misdrijf, behalve eenvoudige strooperij en met inbegrip van landlooperij, bedelarij en belastingovertreding, bedroeg in 1912 (het daarin begrepen aantal recidivisten is tusschen ( ) vermeld):
Mann. : Vr.:
Totaal 12478 (5325) 1403 (302)
Verdeeld als volgt: A. naar leeftijd: 1) beneden 16 jaar . .. 530 ( 17) 39 ( 0)
2) 16—21 jaar 2381 ( 496) 167 ( 12)
3) 21—30 jaar 4463 (1971) 372 ( 62)
4) 30—35 jaar 3901 (2137) 679 (145)
6) 50 jaar en ouder .. 1201 ( 704) 246 ( 83)
B. naar huwelijk: 1) ongehuwd 7712 (3079) 408 ( 66)
2) gehuwd 4286 (1929) 851 (185)
3) gehuwd geweest . .. 466 ( 310) 144 ( 51)
C. naar geboorte: onwettig, niet erkend 269 ( 147) 41 ( 12)
D. naar beroep:
1) landb., jacht, visscherij 2228 ( 708)
2) kooplieden en ondernemers 1668 ( 758)
3) handels-, winkel-, huisbed 699 ( 160)
Mann.: Vr.:
4) handwerkslieden, arbeiders enz 7527 (3502)
5) pers. in ambt. dienst, vrije ber. enz 200 ( 77)
6) zonder beroep ber. onbekend .... 1559 ( 422)
E. naar kerkgenootschap:
1) Protestantsch .... 7538 (3036)
2) Katholiek 5825 (2400)
3) Israëlietisch 228 ( 78)
4) overigen 290 ( 113)
Zooals uit deze cijfers blijkt, is de criminaliteit bij de vrouw zeer veel minder dan bij den man. De oorzaak daarvan wordt veelal, behalve in haar natuurlijken aanleg, gezocht in hare levensomstandigheden; ook neemt de prostitutie bij de vrouw vrijwel de plaats in van de criminaliteit bij den man. Verder leert de statistiek, dat de misdrijven, welke verreweg het meeste voorkomen, zijn mishandeling en diefstal. Gaat men de verdeeling der veroordeelingen in de verschillende provincies na, zoo blijkt, dat in 1912 door de arrondissementsrechtb. zijn veroordeeld wegens misdrijf en rijksbelastingovertredingen per 100.000 inwoners in:
Friesland 156.3 N.-Holland 212.0 Overijsel 151.2 Groningen 214.3 Utrecht 179.7 Z.-Holland 216.9 N.-Brabant 186.7 Drente 376.6 Zeeland 190.2 Limburg 388.8 Gelderland 191.7 Het Rijk 216.8 Zooals wij boven reeds zeiden, neemt het aantal overtredingen sterk toe. Het aantal schuldigverklaringen in kantongerechtzaken steeg van 1896-1914 van 66.028 tot 148.883. In 1908 werd een cijfer van 161.031 bereikt.
