Clay

betekenis & definitie

Clay - (Henry), Amerikaansch staatsman, geb. te Hanover County, 1777, zoon van een predikant der Baptisten, was eerst advocaat te Lexington; in 1803 werd hij lid van het wetgevend lichaam van Kentucky, drie jaar later in den Senaat der Vereenigde Staten gekozen; in 1811 werd hij voor de eerste maal lid en tegelijk „speaker” van het Congres; in 1814 was hij een der afgevaardigden op het Vredescongres te Gent (vrede met Engeland); hij bewerkte hierbij, dat de clausule, die Engeland het bevaren van de Mississippi veroorloofde, geschrapt werd; gedurende zijn verblijf in Europa hield hij zich twee maanden te Parijs op, werd ingeleid in de kringen van mevr. de Stael, en werd bij zijn terugkomst in Amerika andermaal tot speaker van het Congres benoemd; in 1827 candidaat voor den presidentszetel was hij de vierde in stemmenaantal en ijverde bij de herstemming voor de verkiezing van Adams, die, gekozen zijnde, hem tot secretaris van staat benoemde; voor de presidentsverkiezingen van 1832 weder candidaat, bleef hij weder in de minderheid; in 1836 was hij de candidaat der Whigs wier leider hij was, doch leed de nederlaag tegen van Buren; hierdoor ontmoedigd, gaf zijn partij in 1840 haar stem aan Harrison; hoewel zij in 1844 weder voor zijn verkiezing arbeidde, behaalde de candidaat der demokraten, Polk, een groote meerderheid; door deze teleurstellingen ontmoedigd, trok hij zich in 1844 uit het openbare leven terug, doch werd 1849 weder in den Senaat gekozen; zijn bill, van 1850, spottenderwijs „omnibusbill” geheeten, beoogde toelating van Californië tot de Unie, uitsluitend op den grondslag der constitutie van 1849, die de slavernij in beginsel verwierp, terwijl aan de nieuw verworven „territories” Utah en New-Mexico de bestendiging van de slavernij werd vrijgelaten; zijn naam is ook verbonden aan het „Missouricompromis”, hetwelk bepaalde, dat de slavernij niet zou mogen worden geduld in eenigen staat, die in de toekomst zou worden gevormd in de landen benoorden 36° 31', doch Missouri nog als slavenhoudenden staat tot de unie toeliet. C. stierf 1852 te Washington. Een sterk uitkomende trek in C.’s politiek was zijn streven, Amerika los te maken van allen Europeeschen invloed; daartoe ook bepleitte hij met al zijn redenaarstalent de erkenning van de nieuwe Zuid-Amerik. republieken; in zijn actie in zake tarieven bleef hij zichzelf niet gelijk. In 1857 en 1862, enz., werden zijn Speeches en zijn Private Correspondence uitgegeven.