Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 15-11-2018

Centrale beweging

betekenis & definitie

Centrale beweging - beweging van een stoffelijk punt, waarbij de aantrekkende (of afstootende) kracht* steeds gericht is volgens eene lijn, gaande door een vast punt en eene functie* is van den afstand tot dat punt. Bij eene bepaalde c. beweging met gegeven beginsnelheid is de snelheid van het stoffelijk punt op ieder oogenblik alleen afhankelijk van den afstand tot het vaste punt. Verder is bij elke c. beweging het oppervlak, door den voerstraal, die het vaste punt met het stoffelijke punt verbindt, doorloopen, evenredig met den tijd (wet der perken*). — De meest bekende c. beweging is die, waarbij de aantrekkende kracht omgekeerd evenredig is met de tweede macht van den afstand tot het vaste punt. De baan is dan eene ellips*, eene hyperbool*, of (in het grensgeval) eene parabool*, al naar gelang van de grootte der beginsnelheid.

Is deze kleiner dan eene zekere grenswaarde (die behalve van de aantrekking, ook van den afstand van het beginpunt der beweging afhangt), dan is de baan eene ellips; is ze grooter, eene hyperbool. Bij deze beweging bevindt het vaste punt zich in een der brandpunten van de kromme. Het geval dezer c. beweging doet zich (tenminste in hoofdtrekken) voor bij de beweging der hemellichamen onder den invloed der zwaartekracht*. —Eene andere, zeer bekende, c. beweging is die, waarbij de aantrekkende kracht evenredig is met de eerste macht van den afstand tot het vaste punt. De baan is dan in het algemeen eene ellips, waarvan het middelpunt zich in het vaste punt bevindt. In bijzondere gevallen kan de ellips een cirkel of eene rechte lijn worden. Deze beweging wordt beschreven door een stoffelijk punt onder den invloed eener quasi-elastische* kracht. Ze kan steeds ontbonden worden in twee onderling loodrechte enkelvoudige harmonische* bewegingen of sinusbewegingen*.