Argenson (de voyer d’)

betekenis & definitie

Argenson (de voyer d’) - Fransch adellijk geslacht uit Touraine; de bekendste leden dezer familie zijn: — René de Voyer, graaf d’A., diplomaat, geb. 1596; na verschillende betrekkingen te hebben bekleed in magistratuur en administratie, voerde hij onder Richelieu en Mazarin verscheidene geheime diplomatieke onderhandelingen en stierf als ambassadeur te Venetië (1651) en werd als zoodanig opgevolgd door zijn zoon René, geb. te Blois, 1624, overl. 1700; — Marc René de Voyer, markies d’A., kleinzoon van den vorige, geb. 1652 te Venetië, overl. te Parijs 1721, werd in 1697 luitenant-generaal van politie te Parijs en voerde, naar men veronderstelt, de beruchte lettres de cachet in; in 1718 werd hij president van den raad van financiën en grootzegelbewaarder en in 1720 minister van Staat; verontwaardigd over de vruchteloosheid van zijn oppositie tegen het systeem van Law, nam hij in laatst genoemd jaar ontslag en stierf kort daarop; — René Louis, markies d’A., zoon van den vorige, geb. 1694, was van 1720 tot 1724 intendant van Henegouwen, later staatsraad en minister van buitenlandsche zaken (1744—1747), en wijdde zich daarna aan de letteren, waarvan de vruchten voor het meerendeel eerst na zijn dood het licht zagen; voorn. werken: Considérations sur le gouvernement ancien et présent de la France (Amsterdam, 1764); Essais ou Loisirs d'un ministre d’Etat (Luik, 1787); zijn volledige werken bezorgde Rathéry in een uitgave in 9 dln., getiteld: Journal et mémoires d'A. (Parijs, 1861—1867); A. stierf 1757 te Parijs; — Marc Pierre, graaf d’A., broeder van den vorige, geb. 1696, overl. te Parijs 1764, was een tijdlang luitenant-generaal van politie, vervolgens intendant van Touraine, staatsraad en minister van oorlog (1742—1757); in 1751 richtte hij een école militaire op; in 1767 deed madame De Pompadour hem naar zijn goederen verbannen; hij was evenals zijn broeder bevriend met Voltaire; Diderot droeg hem de eerste deelen der Encyclopédie op; — Antoine René de Voyer d'A., markies de Paulmy, eenige zoon van den voorlaatste, geb. te Valenciennes 1722, overl. te Parijs 1787; hij was o.a. minister van oorlog (1757—1768), ambassadeur in Zwitserland, in Polen en te Venetië, en wijdde zich later geheel aan de letteren; hij is vooral bekend door het bijeenbrengen der kostbare, 150.000 deelen tellende boekerij, die in 1785 aan den graaf van Artois kwam en thans den Franschen staat toebehoort en den naam draagt van Bibliothèque de l’Arsenal. Hij begon de uitgave van een Bibliothèque universelle des romans, waarvan onder zijne leiding 40 nummers (Parijs 1775—78), en daarenboven tot 1805, toen de uitgave gestaakt werd, nog 80 nummers het licht zagen; deze serie bevat ook A.’s eigen novellen, die later afzonderlijk verschenen onder den titel: Choix de petits romans de différens genres (2 dln., Parijs 1782); A. gaf ook nog uit Mélanges tirés d'une grande bibliothèque (69 dln., Parijs 1779—87); — Marc René Marie de Voyer, markies d’A., kleinzoon van Marc Pierre, geb. te Parijs, 1771 overl. op zijn landgoed in Touraine 1842; hij nam deel aan de groote revolutie, werd aide-de-camp van La Fayette, doch weigerde dezen generaal te vergezellen op diens vlucht over de grenzen; in 1809 geroepen tot het prefectschap over het departement der Deux-Nèthes (Antwerpen), nam hij in 1813 ontslag, omdat hij geen deel wilde hebben aan de willekeur der regeering; het departement van den Boven-Rijn vaardigde hem in 1815 af naar de Chambre des Représentants; hij behoorde tot de kleine minderheid, die protest aanteekende tegen het opheffen van dit lichaam door de gealliëerden; in hetzelfde jaar was hij lid van de befaamde Chambre introuvable en had tot zijn dood zitting in allerlei staatslichamen, steeds de zijde der republikeinsche partij houdende; hij was gehuwd met de weduwe van prins Victor de Broglie, wiens kinderen hij opvoedde; de laatste jaren van zijn leven hield hij zich vooral bezig met landbouw-vraagstukken en philantropische werken; — Charles Marc René de Voyer, markies d’A., zoon van den vorige, geb. 1796 te Boulogne, overl. 1862 ; van zijn hand verscheen: Des nationalités européennes (Parijs 1859); men dankt hem ook de uitgave der Mémoires du marquis d'Argenson (1825) en Discours et Opinions de mon père (1845).