v. (-en), het kruisen;
1. het dwars over iets of over elkaar heen gaan, snijding van banen, wegen enz.: de — van een hoofden een zijlijn; scheve, rechte -;
2. plaats waar wegen enz. elkaar kruisen, kruispunt; (bouwkunst) ruimte die schip en dwarspand van een kerk gemeen hebben, viering;
3. het elkaar voorbijgaan in tegengestelde richting; bij de spoorwegen ook gezegd van een sneller rijdende trein die een andere op een station voorbij rijdt;
4. (genetica) het doen bevruchten van exemplaren van een soort of ras door exemplaren van een ander ras; bij planten ook wel van exemplaren van dezelfde soort gezegd; (vandaar) soort of ras op die wijze verkregen (e);
5. (geldwezen) het door de trekker of houder van een cheque op de voorzijde daarvan plaatsen van twee evenwijdige lijnen (e).
(e) DlERENHOUDERij. Men past kruisingen o.a. toe om nieuwe vormen of rassen te ontwikkelen. Zo is het gelukt door de kruising van het →shorthornrund (geschikt voor de vleesproduktie in niet warme klimaten) en de →zeboe (warmteresistent maar weinig goed vlees producerend) een nieuw ras te ontwikkelen, de →Santa Gertrudis, dat onder tropische omstandigheden veel en goed vlees produceert (nieuwvormingskruising). De kruising wordt ook gebruikt om door middel van het heterosis-effect (→heterosis) goede gebruiksdieren te produceren, b.v. in Engeland, waar men koeien van melkveerassen paart met stieren van vleesrassen om een kalf geschikt voor de mesterij te produceren (→gebruikskruising). Op grote schaal wordt dit systeem ook in de pluimveeteelt toegepast, waar men inteeltstammen kruist: b.v. witte leghorn met Rhode Island Red. Een andere soort is de verdringingskruising waarbij het steeds terugparen met dieren van een nieuw ras tenslotte ertoe leidt dat het oude ras geheel verdrongen wordt. In feite is de verdringingskruising te vergelijken met de nieuwvormingskruising; de laatste term is echter algemener.
Bij de verdringingskruising heeft het ene ras uiteindelijk veel meer invloed dan het andere. Bij het ontstaan van het Nederlandse landvarken is de invloed van het Deense landvarken uiteindelijk waarschijnlijk veel groter geweest dan die van het veredelde Duitse landvarken. Het succes van een kruising wordt grotendeels bepaald door de combinatiegeschiktheid van de dieren van de desbetreffende rassen. GELDWEZEN. De kruising is een bijzondere, als tussen de twee lijnen de naam van een bankier voorkomt; de cheque kan dan door de betrokkene alleen worden betaald aan de aangewezen bankier. De kruising is een algemene, als tussen de twee lijnen geen aanwijzing vermeld staat; de cheque kan door de betrokkene dan slechts worden betaald aan een bankier of aan een cliënt van de betrokkene. Daar een bankier een gekruiste cheque slechts in ontvangst mag nemen van een van zijn cliënten of van een andere bankier en niet mag innen voor rekening van andere personen, is de circulatiemogelijkheid zeer beperkt. Anderzijds wordt door de kruising het risico van diefstal, verduistering en verlies van de cheque zoveel mogelijk voorkomen, (artt. 214,215 Ned.
WvK, artt. 37,38 Belg. WvK).
