bn. enbw. (er, st), (met een hóófdlet ter indien als titel bedoeld, en in namen van instel lingen), 1. van een of de koning, aan of bij hem be horend (ook: tot zijn huis of familie): het — paleis; het — wapen; — gezag; van koninklijke bloede, uit het geslacht van de koning; het Koninklijk Huis, de dynastie of de familie van de koning; de koninklijke familie; Zijne (Hare) Koninklijke Hoogheid, titel van een nietregerend persoon van koninklijk ge slacht; de Koninklijke Marine, sinds 1906 de officië le naam van de Ned. oorlogsmarine;
2. de rang van koning hebbend, koning zijnd: de koninklijke be zoekers; de koninklijke waardigheid, de waardig heid van koning;
3. afhangende van de koning (als het rijk vertegenwoordigend): de Koninklijke Bi bliotheek;
(fig.) de koninklijke weg gaan, niet op zijpaden, geen slinkse wegen bewandelen; ook: de eenvoudigste, meest gebruikelijke weg (tot iets) volgen;
4. van de koning uitgaande: koninklijke be williging; een Koninklijk Besluit (KB); instellingen, verenigingen, vennootschappen enz. kunnen na daartoe verkregen vergunning het predikaat
Ko ninklijk aannemen (e): het Koninklijk Ned. Aard rijkskundig Genootschap;
5. als van, passend aan een koning: koninklijke geschenken; koninklijke grootmoedigheid; koninklijke kunst; bij vrijmetse laars ben. voor hun werkzaamheid ten behoeve van de opbouw van een betere samenleving; vandaar prachtig, voortreffelijk, heerlijk: het was ; een maal, schouwspel; (bw.) heerlijk, luisterrijk, — le ven; iemand — onthalen.
(e) Het predikaat ‘Koninklijk’ wordt in Nederland door de Kroon verleend aan particuliere rechtsper sonen zoals verenigingen, instellingen en bedrijven. Het gebruik is opgekomen onder het bewind van Lodewijk Napoleon, koning van Holland, en over genomen door koning Willem I en zijn opvolgers. Deze eretitel die, wat het bedrijfsleven betreft, veelal slechts aan de zeer grote bedrijven wordt verleend bij bijzondere gelegenheden (jubilea), is persoonlijk en kan niet overgaan op een ander. Bij naamsverandering of opheffing vervalt derhalve in principe het recht. Zij mogen de koninklijke kroon boven hun naam en/of in hun handelsmerk of em bleem voeren.
In België wordt het predikaat ‘Koninklijk’ verleend door het Huis van de Koning, zonder ministeriële medeondertekening, aan instellingen, verenigingen of bedrijven.
