in de oudheid stad op NoordoostKreta, dicht bij de moderne stad Heraklion. Het histori sche Knossos was een Dorische stad en een van de drie voornaamste steden van het eiland.
De overle veringen en de homerische gedichten spreken van het prehistorische Knossos als een machtige ko ningsstad, de residentie van de legendarische ko ning →Minos, de plaats van het labyrint, waarin de Minotauros zijn mensenoffers verslond; ook in de mythen over Zeus speelt Knossos een belangrijke rol.ARCHEOLOGIE. Opgravingen van Arthur → Evans in het begin van de 20e eeuw wezen uit dat Knossos reeds in het Neolithicum, maar vooral in de brons tijd een zeer belangrijke stad was. Ca.200 v.C., bij het begin van de middelminoïsche periode, werd in Knossos een paleis gebouwd, dat in de loop van de volgende eeuwen herhaaldelijk is verwoest (aardbe vingen), herbouwd en uitgebreid. De grote bloeitijd van Knossos als residentie en als stapelplaats van een uitgebreide zeehandel (met als haven Amnis sos), valt van 1900 v.C.1700 v.C. en, nadat de ge volgen van de zware verwoesting van ca.1700 v.C. waren overwonnen, opnieuw tot ca.1600 v.C. Vanaf het begin van de 16e eeuw v.C. ondervond de han del concurrentie van de Grieken in →Mykene, die zich vermoedelijk ca. 1475 v.C. als heersers in het paleis te Knossos hebben gevestigd. De definitieve verwoesting van het paleis, na 1400 v.C., betekende het einde van de minoïsche beschaving, hoewel de laatminoïsche periode nog tot ca.100 v.C. door loopt.
Van het Oude Paleis te Knossos zijn slechts weinig sporen bewaard gebleven. De belangrijkste ken merken, twee hoven (een centrale en een westhof) en de noordzuidoriëntatie, bleven ook bewaard in het Nieuwe Paleis, waarvan nog belangrijke resten zichtbaar zijn. Dit paleis had een centrale binnen hof, met daaromheen gegroepeerd de statievertrek ken (troonzaal) en de religieuze plaatsen. Op het westen lag de centrale façade, met een open hof er voor. Op het noorden en zuiden lagen de belangrijk ste ingangen. In het oostelijk deel bevonden zich woonruimten en een open trappenhuis dat de drie verdiepingen bereikbaar moest maken.
Aan de westzijde bevonden zich tenslotte de enorme voor raadkamers. Het paleis is in sterke mate door Evans gerestaureerd. Hoewel sommige archeologen de mate waarin toevoegingen zijn aangebracht te ver vinden gaan, geeft Knossos toch een goede indruk van de rijkdom van een minoïsch paleis uit de 16e 15e eeuw v.C. LITT: A.Evans, The place of Minos at Knossos (192136); F.Matz, Kreta en Mycene (1964); R. Higgins, Minoan and Mycenean art (1967).
