v. (-en),
1. het herinneren, het (bij iemand of zich) terugroepen in het geheugen of de gedachte (e): mag ik u dit in brengen?, u erop wijzen; iets in — brengen, eraan doen denken, het vermelden, memoreren;
2. vermogen tot herinneren, geheugen; iets in zijn voor zich zien;
3. aandenken, gedachtenis: hij zal in de blijven voortleven; de aan iets levendig houden;
4. voorstelling, beeld, iemand van een voorval, een persoon of zaak bijgebleven: sluimerende herinneringen doen ontwaken; hij had aan dat verblijf droevige herinneringen; ik heb er geen aan, ik kan het mij niet herinneren;
5. wat men zich herinnert: oude herinneringen ophalen;
6. voorwerp dat bestemd is om de gedachtenis aan iemand of iets levendig te houden, souvenir: neem dit als een — aan hem mee.
(e) Het proces van de herinnering is van allerlei factoren afhankelijk, m.n. van de wijze waarop de persoon de betreffende informatie indertijd heeft opgenomen en verwerkt (→coderen), en van de mate waarin hij voor het reproduceren beschikt over adequate aanknopingspunten voor het terugzoeken van de gegevens (de zgn. →retrieval cues of evocatoren). Belangrijk zijn voorts de emotionele betrokkenheid bij het gebeuren of bij het waargenomene, de incidentele emotionele situatie van het betrokken individu, zijn kritische instelling en waarnemingscapaciteit, de afstand in tijd tussen waarneming en herinnering. Afwijkend is de herinnering van gebeurtenissen of objecten die niet hebben plaatsgevonden of niet bestaan. Hier is de emotionele situatie vaak doorslaggevend, daarnaast gebrek aan kritisch vermogen, bevooroordeeldzijn, slechte denkorganisatie, autosuggestie en suggestie (het stellen van suggestieve vragen door anderen), wensdromen, vervloeiing van de grenzen van werkelijkheid en fantasie (→paramnesie). De psychoanalyse ziet de herinnering als graadmeter van innerlijke (des)organisatie.
LITT. F.Yates, The art of memory (1966); J.Adams, Human memory (1967); L.Cermak, Human memory. Research and theory (1972); V. Gregg, Human memory (1975); C.G.Jung, Herinneringen, dromen, gedachten (1976).
