(bilharzia), infectie met parasitaire zuigwormen van het geslacht Schistosoma. In vele (sub)tropische landen is schistosomiasis een ernstige volksplaag.
De Wereldgezondheidsorganisatie schatte in 1980 het aantal lijders op ca. 200-400 mln. Infectie bij de mens treedt op via huidwondjes, vooral door baden en zwemmen in besmet water of door eten van besmette (rauwe) vis of kreeft. Via de bloedstroom belanden cercariën (vrij levende larven) eerst in de lever, waar zij geslachtsrijp worden. Dan vestigen de diertjes zich in de aders van de urineblaas of de darm, waarna zij het volwassen stadium bereiken. Hun eieren passeren de wand van de ader en worden dan met de urine of ontlasting uitgescheiden. In water komen uit de eieren larven (miracidiën), die zijn voorzien van trilharen; zij vestigen zich in een tussengastheer (zoetwaterslak), waarbinnen zij zich ontwikkelen tot sporocysten (blaasvormige organismen), waaruit weer talrijke dochtersporocysten ontstaan, die vrij levende larven (cercariën) vóórtbrengen. Deze zwermen in grote aantallen uit en besmetten de mens.Schistosomiasis haematobium komt voor in m.n. Afrika en het Midden-Oosten. In de urine van lijders aan schistosomiasis vindt men bloed en Schistosoma-eieren. De eieren veroorzaken veranderingen in de wand van de urineblaas en soms nierafwijkingen. S. mansoni komt voor in Afrika en tropisch Amerika, en veroorzaakt klachten die aan dysenterie doen denken en leverafwijkingen, die tot dodelijke complicaties kunnen leiden. S. japonicum komt voor in Oost- en Zuidoost-Azië en veroorzaakt ongeveer dezelfde afwijkingen als S. mansoni. Van deze beide soorten vindt men de eieren in de ontlasting.
De parasitaire zuigwormen komen al lang voor bij de mens. Er zijn eieren gevonden in de nieren van Egyptische mummies.
Het aantal lijders aan de ziekte is echter sterk toegenomen, toen de mens uitgebreide irrigatiesystemen en waterreservoirs (stuwmeren) ging bouwen ten behoeve van bevloeiing van nieuwe landbouwarealen. Waterreservoirs vormen gigantische broedplaatsen voor de zoetwaterslakken, waardoor deze sterk in aantal toenemen. Ook neemt de dichtheid van de bevolking toe op de plaatsen waar irrigatie is aangelegd. Het risico dat kanalen met menselijke urine en ontlasting worden verontreinigd, neemt dan ook toe.
De bestrijding van schistosomiasis bestaat uit het behandelen van de patiënten met geneesmiddelen; het verdelgen van de slakken; veranderen van de omstandigheden in het milieu van de ringworm, waardoor deze niet meer kan gedijen.
