Gepubliceerd op 01-12-2020

micro-organismen

betekenis & definitie

verzamelnaam voor alle zeer kleine levende organismen. Dit kunnen zowel planten (microflora, vooral algen en diatomeeën), dieren (microfauna, zoals protozoën) als bacteriën en schimmels zijn.

Het begrip micro-organismen is niet scherp begrensd; in het aquatisch milieu rekent men er b.v. het fyto- en het zoöplankton toe. Hoewel erg klein, hebben deze groepen van organismen bij elkaar vaak een aanzienlijke biomassa en vormen zij een belangrijke schakel in de desbetreffende voedselketen.Ook op andere wijzen kunnen micro-organismen een belangrijke rol spelen in een ecosysteem. In steriele grond b.v., die geen organische stof of levende organismen bevat maar wel voldoende nutriënten, groeit tarwe minder goed dan in diezelfde grond, geënt met een bepaalde schimmel. Wanneer niet die schimmel zelf, maar een verdunde cultuurvloeistof van deze schimmel aan de grond wordt toegevoegd, verkrijgt men hetzelfde resultaat. De betere groei wordt veroorzaakt door auxine- en gibberellineachtige stoffen met groeibevorderende werking die door de schimmel in de grond gebracht worden. Omgekeerd is ook ontdekt dat door wortels en zaden van sommige planten stoffen worden afgescheiden die de schimmel- en bacteriegroei bevorderen. Het kweken van beukezaden in hydrocultuur gaat het best bij pH 4,3 en lukt niet bij pH 6,7.

Bosgrond waarin beukezaad goed kiemt, blijkt echter een pH van 6,7 te hebben. Het blijkt dat er in de directe omgeving van de wortels (de rhizosfeer) schimmels leven die stoffen afscheiden die de pH van de bodem verlagen. Verhitting (door stomen) of behandeling met een middel als methylbromide om aaltjes te bestrijden, doodt ook nuttige micro-organismen, waardoor b.v. de kieming van zaden aanmerkelijk minder goed kan verlopen.

Ook op de menselijke huid is van nature een uitgebreide microflora aanwezig, die gewoonlijk een bescherming biedt tegen velerlei ziektekiemen. Wordt deze microflora door wassen met scherpe antiseptica gedood, dan is de huid daarna extra bevattelijk voor ziektekiemen.

In de milieuhygiëne spelen micro-organismen een zeer belangrijke rol. In alle biologische zuiveringsinstallaties zetten zij met of zonder zuurstof (aëroob of anaëroob) de organische verontreinigingen om. In de grond wordt vast of vloeibaar organisch afval door bacteriën, gisten en schimmels verteerd. Composteren is een microbieel proces. Ook in oppervlaktewater zijn het merendeels microbiële processen die voor de natuurlijke afbraak van geloosde organische verontreinigingen zorgdragen. Daarbij kan het natuurlijke evenwicht verloren gaan (b.v. de algenbloei in sterk eutrofe wateren).