effecten die zich opstapelen, d.w.z. het totale effect is groter dan de som van de individuele effecten. Cumulatie, opstapeling, is een begrip dat in de milieuhygiëne op verschillende manier wordt geïnterpreteerd.
Opstapeling in de zin van → accumulatie wil zeggen dat verheviging van effecten kan optreden b.v. naarmate de tijd voortschrijdt. Toevoeging gedurende langere tijd van een bepaalde stof kan uiteindelijk door ophoping ernstige gevolgen hebben. Dit bleek o.a. met de PCB’S die zich ophoopten in de organen van zeehonden in de Waddenzee. Cumulatieve effecten zijn evenzeer mogelijk wanneer bepaalde verschillende stoffen door onderlinge reacties eikaars effecten versterken; dit kan gelijktijdig gebeuren (→ synergisme) of in de tijd opeenvolgend.Invloeden op de kwaliteit van het milieu kunnen uit zeer verschillende bron stammen. Een natuurgebied kan worden beïnvloed door industrie in de nabijheid, landbouwactiviteiten aan de rand van het gebied, vliegverkeer dat de rust verstoort, recreanten die door het gebied trekken enz. Een cumulatie van de verschillende invloeden kan in zulke gevallen leiden tot een groter effect dan de som van de effecten van de onderscheidene activiteiten.
Een natuurgebied kan op zo’n manier verscheidene functies die onderling samenhang hebben, verliezen.
