verschijnsel, dat een combinatie van stoffen grotere effecten veroorzaakt dan wordt verwacht op grond van de schadelijke effecten van de afzonderlijke stoffen. Zo wordt bij proefdieren veel sneller longkanker geconstateerd na blootstelling aan het carcinogeen 3,4-benzpyreen, als de dieren ook worden blootgesteld aan fijn ijzererts.
De gevoeligheid voor bacteriële infecties wordt verhoogd door aanwezigheid van stikstofdioxide in de lucht. De effecten van zwaveldioxide en ozon op planten zijn groter dan de som van de afzonderlijke effecten van deze verbindingen.Ook het omgekeerde effect kan voorkomen. Daarbij is de werking van verscheidene verbindingen juist kleiner dan de som van de afzonderlijke effecten van deze verbindingen. Men spreekt dan van antagonisme.
