Hoogste staatsregeling in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. Sinds 1954 vormden Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen tezamen het Koninkrijk, en was niet meer de Grondwet, maar het Statuut de hoogste staatsregeling.
Daarmee was het koloniale tijdperk voor Nederland definitief ten einde, zij het dat het gezag over Nieuw-Guinea pas in 1962 aan Indonesië werd overgedragen. De statutaire band met Suriname eindigde met ingang van 25 november 1975. De band met Aruba zou op 1 januari 1996 eindigen, maar dit ging bij nader inzien niet door.Sinds 1986 omvat het Koninkrijksverband (weer) drie landen: Nederland, de Antillen en Aruba. Onder het overkoepelende Statuut bezitten deze landen ieder een grondwet, op de Antillen en Aruba staatsregeling geheten. Het Koninkrijk vormt een associatie van landen, die trekken heeft van een federatie (bondsstaat). Zowel binnen het Koninkrijk als geheel, als binnen de drie afzonderlijke landen, fungeert de Koning als staatshoofd. Op de Nederlandse Antillen en Aruba wordt de Koning vertegenwoordigd door een gouverneur. De Koning zelf brengt af en toe een bezoek aan de overzeese gebiedsdelen.
Formeel behartigen de drie landen de eigen belangen zelfstandig en verzorgen zij de gemeenschappelijke belangen op voet van gelijkwaardigheid. Als het er echt op aankomt, hebben, waar het de gemeenschappelijke belangen betreft, de Nederlandse ambten het echter voor het zeggen. Zo fungeert de Nederlandse ministerraad als ministerraad voor het Koninkrijk, aangevuld met de gevolmachtigde ministers van de overzeese rijksdelen. Dit betekent echter niet dat deze ministers steeds aan het overleg in de ministerraad deelnemen. Dit is slechts het geval indien het gaat over aangelegenheden van het Koninkrijk die het betrokken land raken. De wetgever krachtens het Statuut is de Nederlandse wetgever.
Weliswaar geldt voor de rijkswet een bijzondere procedure waarbij de gevolmachtigde minister de mondelinge behandeling kan bijwonen, de Kamers voorlichting kan geven en bezwaar kan maken, maar het eindoordeel berust bij de Nederlandse ambten. Alleen bij wijzigingen in het Statuut zelf hebben de Staten van Antillen en Aruba werkelijke invloed.
Zie ook gouverneur >Koninkrijk.
