iemand die aan het hoofd van een groep staat. Met de intrede van de psychologie in de industrie en in het leger, is het probleem van de leiderfiguur ontstaan voor de psychologen die de kaders moesten selecteren.
Ze constateerden allereerst dat wat men over het algemeen aannam (een leider is competent, vastberaden, autoritair enz.) niet altijd opging; het kwam meer overeen met een stereotiepe figuur dan met de realiteit welke veel subtieler en complexer is. Er bestaat niet slechts éen type leider, maar een veelheid van typen, ieder met de specifieke kenmerken van zijn groep: gevechtseenheid, ploeg arbeiders, club voor vrijetijdsbesteding; groepen kinderen, adolescenten, mannen of vrouwen, etc. Onder invloed van → Lewin en zijn leerlingen, heeft de interesse ziel? verplaatst van de → persoonlijkheid van de leider naar de groep en naar de dynamiek ervan. Leiderschap is niet meer een individueel verschijnsel, maar het resultaat van sociale interacties, van de opdracht die vervuld moet worden én van persoonlijke factoren, van de → communicatiestructuur die de groep eigen is (het langs hiërarchische weg informaties verstrekken bijv.). Door te experimenteren met kleine groepen, heeft men kunnen vaststellen dat iemands positie in een communicatiesysteem zijn leidersfunctie bepaalt. De → sociometrie toont aan dat iemand die in een groep waar sympathieën en antipathieën spelen, het meest gekozen wordt door zijn vrienden om zijn menselijkheid, vaak de leidersrol vervult, hoewel hij niet altijd het meest capabel is.
Gewoonlijk ziet men in een niet geïnstitutionaliseerde groep twee leiders opkomen, waarvan de een om zijn ideeën en zijn efficient werken wordt gekozen, de ander om zijn innemende persoonlijkheid. De invloed van de een completeert de invloed van de ander, zoals bij constitutionele monarchieën (die van de koning en die van de premier) of in gezinnen (vader en moeder). Een leider wordt minder gedefinieerd door zijn persoonlijke kwaliteiten dan door zijn sociale rol: hij is het die de groep de eenheid geeft, welke nodig is om hetgeen nagestreefd wordt te bereiken. Met dit criterium voor ogen heeft men bepaalde situaties gecreëerd om officieren en bedrijfsleiders te selecteren. De eerste moeten bijv. een diepe rivier oversteken met een primitieve uitrusting; de tweede groep moet een probleem van algemeen belang oplossen. De gedragingen van beide groepen worden opgetekend door waarnemers. Men benadert aldus de werkelijkheid (het enige dat de waarde van een leider kan bevestigen), maar deze proeven blijven toch een kunstmatig karakter houden → Sociale psychologie.
