ons natuurlijk leven wordt geregeerd door wetten van het levensritme. De spanning van het werkzame leven van de mens moet afgewisseld worden door ontspannen rust.
Het moderne sociale leven eist verhoogde inspanning in de strijd om het bestaan en deze gaat ten koste van de ontspanning, hetgeen tot verkramping leidt, d.w.z. het onvermogen zich te ontspannen. Dat geldt zowel voor lichamelijke als voor geestelijk-psychische processen. Verkramping, de oorzaak van vele ziekelijke stoornissen, kan men alleen voorkomen wanneer men bewuste, actieve o. een plaats geeft in zijn leven. Sport en gymnastiek als tegenwicht bij eenzijdige overmatige inspanning door lichamelijke of geestelijke arbeid. Lichte waterbehandelingen, wassingen en begietingen, voldoende rustpozen, zorgen voor regelmatige, ontspannen slaap, zich bezig houden met het schone in kunst en literatuur dragen daartoe bij. Bijzonder ontspannend werken buikademhalingsoefeningen, bewuste ontspanning van spieren en organen. Geestelijke ontspanning kan men oefenen door geheel in zichzelf te verzinken, terwijl het lichaam volledig ontspannen is; dit wordt voorgeschreven door de yogaleer, autogene training, meditatie.
