(Pa’pa = vader), de plaatsbekleeder van Christus op aarde, opvolger van den H. Petrus, den Vorst der Apostelen, opperpriester van de geheele H. Kerk, patriarch van het Westen (de Westersche of → Latijnsche Kerk), primaat van Italië, aartsbisschop en metropoliet van de Romeinsche kerkprovincie, bisschop van Rome, souverein van den Staat van de Stad van het Vaticaan. Verder is de P. prefect van de → Romeinsche congregaties van het H. Officie, het Consistorie en voor de Oostersche Kerken. De eeretitels van den Paus zijn: Allerheiligste Vader, Papa (Paus) sedert de 5e eeuw, ook de benaming → Apostolische Stoel is van dien tijd; Pontifex Max’imus, P. sum’mus, P. aposto’licus (Grootste, Opperste, Apostolische Hoogepriester), Vica’rius De’i, V. Chris’ti, V. Pe’tri (plaatsbekleeder, Stedehouder van God. van Christus, van Petrus), Ser’vus servo’rum De’i (Dienaar der Dienaren Gods) sedert de middeleeuwen. Over de pauselijke macht, zie Primaatschap. Zie ook het artikel: Hiërarchie der H. Kerk.
De Pausenreeks, welke hieronder volgt, is in de 5e eeuw onder Paus Leo I den Groote aangebracht op den Zuidwand van de patriarchale Ostiaansche Basiliek van St. Paulus buiten de Muren van Rome. Op bevel van Paus Benedictus XIV werd zij in 1751 bijgewerkt en te boek gesteld. In 1829 onder Paus Pius VIII had opnieuw een bijwerking plaats. Deze reeks geldt als een van de betrouwbaarste, die bestaan.
De lijst telt tot nu toe 261 Pausen, onder wie: 78 Heiligen, 36 Martelaren, 2 Kerkleeraren tevens Kerkvaders, 7 Zaligen, 53 niet-Italianen, 208 Italianen.
Onder de Pausen was één Nederlander, Paus Adrianus VI (1522—1523), Adrianus Florisz Boeyens van Utrecht, waar zijn naam nog voortleeft in Paushuize aan den Pausdam, dat op zijn last gebouwd, maar nooit door hem bewoond werd.
Alleen de namen der tegenpausen en enkele andere bijzonderheden, welke in de lijst niet voorkwamen, zijn door de redactie van dit boek aan de reeks toegevoegd.
D E P A U S E N R E E K S
feestdag:
1 H. Petrus, Apostel en Martelaar, verbleef ruim 25 jaar te Rome 29 Jun Galileër
2 H. Linus Martelaar 23 Sep Italiaan 67–78
3 H. Cletus Martelaar 26 Apr Italiaan 78–90
4 H. Clemens I Martelaar 23 Nov Italiaan 90–100
5 H. Anacletus Martelaar 13 Jul Griek 100–112
6 H. Evaristus Martelaar 26 Oct Judeeër 112–121
7 H. Alexander I Martelaar 3 Mei Italiaan 121–132
8 H. Xystus I Martelaar 6 Apr Italiaan 132–142
9 H. Telesphorus Martelaar 5 Jan Griek 142–154
10 H. Hyginus Martelaar 11 Jan Griek 154–158
11 H. Pius I Martelaar 11 Jul Italiaan 158–167
12 H. Anicetus Martelaar 17 Apr Syriër ?–175
13 H. Soter Martelaar 22 Apr Italiaan ?–182
14 H. Eleutherius Martelaar 26 Mei van Epirus ?–193
15 H. Victor I Martelaar 28 Jul Afrikaan 193–203
16 H. Zepherinus Martelaar 26 Aug Italiaan 203–221
17 H. Callistus I Martelaar 14 Oct Italiaan 221–227
H. Hippolytus, tegenpaus 13 Aug 217–235
18 H. Urbanus I Martelaar 25 Mei Italiaan 227–233
19 H. Pontianus Martelaar 19 Nov Italiaan 233–238
20 H. Anterus Martelaar 3 Jan Griek 238–239
21 H. Fabianus Martelaar 20 Jan Italiaan 239–253
22 H. Cornelis Martelaar 16 Sep Italiaan 253–255
Novatianus, tegenpaus 251–258
23 H. Lucius I Martelaar 4 Mrt Italiaan 255–257
24 H. Stephanus I Martelaar 2 Aug Italiaan 257–260
25 H. Xystus II Martelaar 6 Aug Griek 260–261
26 H. Dionysius, de eerste paus niet-martelaar 30 Dec Griek 261–272
27 H. Felix I Martelaar 30 Mei Italiaan 272–275
28 H. Eutychianus Martelaar 9 Dec Italiaan 275–283
29 H. Cajus Martelaar 22 Apr Dalmatiër 283–296
30 H. Marcellinus Martelaar 26 Apr Italiaan 296–304
31 H. Marcellus I Martelaar 16 Jan Italiaan 304–309
32 H. Eusebius Martelaar 26 Sep Griek 309–311
33 H. Melchiades Martelaar 10 Dec Afrikaan 311–313
34 H. Silvester 31 Dec Italiaan 314–337
35 H. Marcus 7 Oct Italiaan 337–340
36 H. Julius I 12 Apr Italiaan 341–352
37 Liberius, de eerste niet-heilig verklaarde paus Italiaan 352–363
38 H. Felix II Martelaar 29 Jul Italiaan 363–365
39 H. Damasus I 11 Dec Spanjaard 367–384
Ursinus, tegenpaus 366–367
40 H. Siricius 26 Nov Italiaan 384–398
41 H. Anastasius I 27 Apr Italiaan 399–402
42 H. Innocentius I 28 Juli Italiaan 402–417
43 H. Zosimus 30 Dec Griek 417–418
44 H. Bonifacius I 25 Oct Italiaan 418–423
Eulalius, tegenpaus 418–419
45 H. Coelestinus I 7 Apr Italiaan 423–432
46 H. Xystus III 28 Mrt Italiaan 432–440
47 H. Leo I de Groote, de eerste paus kerkleeraar, de eerste paus met den bijnaam van den Groote 11 Apr Italiaan 440–461
48 H. Hilarius 10 Sep Italiaan 461–468
49 H. Simplicius 2 Mrt Italiaan 468–483
50 H. Felix III 25 of 26 Feb Italiaan 483–492
51 H. Gelasius I 26 Nov Afrikaan 492–496
52 Anastasius II Italiaan 496–498
53 H. Symmachus 19 Jul Italiaan 498–514
Laurentius, tegenpaus 498–505
54 H. Hormisdas 11 Aug Italiaan 514–523
55 H. Joannes I Martelaar 27 Mei Italiaan 523–526
56 H. Felix IV 13 Feb Italiaan 526–530
57 Bonifacius II Italiaan 530–532
Dioscorus, tegenpaus 530
58 Joannes II Italiaan 532–535
59 H. Agapitus I 25 Sep Italiaan 535–536
60 H. Silverius Martelaar 20 Jun Italiaan 536–538
61 Vigilius Italiaan 538–555
62 Pelagius I Italiaan 555–560
63 Joannes III Italiaan 560–573
64 Benedictus I Italiaan 574–578
65 Pelagius II Italiaan 578–590
66 H. Gregorius I de Groote, van het geslacht Anicia, de tweede en laatste paus kerkleeraar, de tweede paus met den bijnaam van den Groote 12 Mrt Italiaan 590–604
67 Sabinianus Italiaan 604–606
68 Bonifacius III Italiaan 607
69 H. Bonifacius IV 1 Jun Italiaan 608–615
70 H. Deusdedit I 13 Nov Italiaan 615–619
71 Bonifacius V Italiaan 619–625
72 Honorius I Italiaan 625–638
73 Severinus Italiaan 640–640
74 Joannes IV Dalmatiër 640–642
75 Theodorus I Griek 642–649
76 H. Martinus I, de laatste paus-martelaar 12 Nov Italiaan 649–655
77 H. Eugenius I 2 Jun Italiaan 655–657
78 H. Vitalianus 28 Jan Italiaan 657–672
79 Deusdedit II Italiaan 672–676
80 Donus I Italiaan 676–678
81 H. Agatho 28 Jan Italiaan 678–682
82 H. Leo II 3 Jul Italiaan 682–683
83 H. Benedictus II 7 Mei Italiaan 684–685
84 Joannes V Syriër 685–686
85 Conon Thraciër 686–687
86 H. Sergius I 9 Sep Syriër 687–701
Theodorus, tegenpaus 687
Paschalis, tegenpaus 687–692
87 Joannes VI Griek 701–705
88 Joannes VII Italiaan 705–707
89 Sisinnius Syriër 708
90 Constantinus Syriër 708–715
91 H. Gregorius II 13 Feb Italiaan 715–731
92 H. Gregorius III 28 Nov Syriër 731–741
93 H. Zacharias 15 Mrt Griek 741–752
94 Stephanus II, het kortste pontificaat; drie dagen Italiaan 752
95 Stephanus III Italiaan 752–757
96 H. Paulus I 4 Jul Italiaan 757–767
Constantinus, tegenpaus 767–768
Philippus, tegenpaus 768
97 Stephanus IV Italiaan 768–771
98 Adrianus I Italiaan 771–795
99 H. Leo III 12 Jun Italiaan 795–816
100 Stephanus V Italiaan 816–817
101 H. Paschalis I 14 Mei Italiaan 817–824
102 Eugenius II Italiaan 824–827
103 Valentinus Italiaan 827
104 Gregorius IV Italiaan 827–844
Joannes, tegenpaus 844
105 Sergius II Italiaan 844–847
106 H. Leo IV 19 Jul Italiaan 847–855
107 Benedictus III Italiaan 855–858
Anastasius, tegenpaus 855
108 H. Nicolaus I de Groote, de derde en laatste paus met den bijnaam van den Groote 13 Nov Italiaan 858–867
109 Adrianus II Italiaan 867–872
110 Joannes VIII Italiaan 872–882
111 Martinus II Italiaan 882–884
112 H. Adrianus III 8 Jul Italiaan 884–885
113 Stephanus VI Italiaan 885–891
114 Formosus Italiaan 891–896
115 Stephanus VII Italiaan 896–897
116 Romanus Italiaan 897–898
117 Theodorus II Italiaan 898
118 Joannes IX Italiaan 898–900
119 Benedictus IV Italiaan 900–903
120 Leo V Italiaan 903
121 Christophorus Italiaan 903–904
122 Sergius III, van het geslacht der graven van Tusculum Italiaan 904–911
123 Anastasius III Italiaan 911–913
124 Lando Italiaan 913–914
125 Joannes X Italiaan 915–928
126 Leo VI Italiaan 928–929
127 Stephanus VIII Italiaan 929–931
128 Joannes XI Italiaan 931–936
129 Leo VII Italiaan 936–939
130 Stephanus IX Duitscher 939–942
131 Martinus III Italiaan 942–946
132 Agapitus II Italiaan 946–956
133 Joannes XII Italiaan 956–964
134 Benedictus V Italiaan 964–965
135 Joannes XIII Italiaan 965–972
136 Benedictus VI Italiaan 972–973
137 Donus II Italiaan 973
Bonifacius VII, tegenpaus 974
138 Benedictus VII, van het geslacht der graven van Tusculum Italiaan 975–984
139 Joannes XIV Italiaan 984–985
140 Joannes XV Italiaan 985–996
141 Gregorius V Sakser 996–999
Joannes XVI, tegenpaus 997–998
142 Silvester II Franschman 999–1003
143 Joannes XVI of XVII Italiaan 1003
144 Joannes XVII of XVIII, sedert dezen paus veranderen de pausen van naam, eenigen uitgezonderd Italiaan 1003–1009
145 Sergius IV Italiaan 1009–1012
146 Benedictus VIII, van het geslacht der graven van Tusculum Italiaan 1012–1024
Gregorius, tegenpaus 1012
147 Joannes XVIII, XIX, XX, van het geslacht der graven van Tusculum Italiaan 1024–1033
148 Benedictus IX, van het geslacht der graven van Tusculum; de eerste paus, die bedankte Italiaan 1033–1044
149 Gregorius VI, de tweede paus, die bedankte Italiaan 1044–1046
150 Clemens II Sakser 1046–1047
151 Damasus II Duitscher 1048
152 H. Leo IX, van het geslacht der graven van Dagsburg-Egisheim 19 Apr Duitscher 1049–1054
153 Victor II Beier 1055–1057
154 Stephanus X Duitscher 1057–1058
Benedictus X, tegenpaus 1058–1059
155 Nicolaus II Bourgondiër 1059–1061
156 Alexander II Italiaan 1061–1073
Honorius II, tegenpaus 1064–1069
157 H. Gregorius VII 25 Mei Italiaan 1073–1085
Clemens III, tegenpaus 1084–1100
1 jaar sedisvacatie.
158 Z. Victor III, de eerste zalig verklaarde paus 16 Oct Italiaan 1087
159 Z. Urbanus II, van het geslacht van Châtillon 30 Jul Franschman 1088–1099
160 Paschalis II Italiaan 1099–1118
Theodorik, tegenpaus 1100–1102
Albertus, tegenpaus 1102
Silvester IV, tegenpaus 1105–1111
161 Gelasius II Italiaan 1118–1119
Gregorius VIII, tegenpaus 1118–1121
162 Callistus II, van het geslacht der graven van Bourgondië Bourgondiër 1119–1124
van het geslacht: feestdag:
163 Honorius II Fagnani Italiaan 1124–1130
Coelestinus II, tegenpaus 1124
164 Innocentius II Papareschi Italiaan 1130–1143
Anacletus II, tegenpaus 1130–1138
Victor IV, tegenpaus 1138
165 Coelestinus II Italiaan 1143–1144
166 Lucius II Caccianimici Italiaan 1144–1145
167 Z. Eugenius III 21 Jul Italiaan 1145–1153
168 Anastasius IV Italiaan 1153–1154
169 Adrianus IV Breakspear Brit 1154–1159
170 Alexander III Bandinelli Italiaan 1159–1181
Victor IV, tegenpaus 1159–1164
Paschalis III, tegenpaus 1164–1168
Callistus III, tegenpaus 1168–1179
Innocentius III, tegenpaus 1179–1180
171 Lucius III Allucingoli Italiaan 1181–1185
172 Urbanus III Crivelli Italiaan 1185–1187
173 Gregorius VIII Morra Italiaan 1187
174 Clemens III Italiaan 1187–1191
175 Coelestinus III Boboni Italiaan 1191–1198
176 Innocentius III graven van Segni Italiaan 1198–1216
177 Honorius III Savelli Italiaan 1216–1227
178 Gregorius IX graven van Segni Italiaan 1227–1241
179 Coelestinus IV Castiglioni Italiaan 1241
Twintig maanden sedisvacatie.
180 Innocentius IV Fieschi Italiaan 1243–1254
181 Alexander IV graven van Segni Italiaan 1254–1261
182 Urbanus IV Pantaleon Franschman 1262–1264
183 Clemens IV Le Gros Franschman 1265–1268
Twee jaar en negen maanden sedisvacatie.
184 Z. Gregorius X Visconti 3 Feb Italiaan 1271–1276
185 Z. Innocentius V 22 Jun Franschman 1276
186 Adrianus V Fieschi der graven van Lavagna Italiaan 1276
187 Joannes XIX, XX, XXI Portugees 1275–1277
188 Nicolaus III Orsini Italiaan 1277–1280
189 Martinus IV De Brie of Brion Franschman 1281–1285
190 Honorius IV Savelli Italiaan 1285–1287
Dertien maanden sedisvacatie.
191 Nicolaus IV Italiaan 1288–1292
Twee jaar en drie maanden sedisvacatie.
192 H. Coelestinus V, van het geslacht Morone, de derde paus, die bedankte 19 Mei Italiaan 1294
193 Bonifacius VIII Caetani Italiaan 1294–1303
194 Z. Benedictus X of XI Boccasini 21 Jul Italiaan 1303–1304
195 Clemens V De Got Franschman 1305–1314
Twee jaar sedisvacatie.
196 Joannes XX, XXI, XXII d’Euse Franschman 1316–1334
Nicolaus V, tegenpaus 1328–1330
197 Benedictus XI of XII Fournier Franschman 1334–1342
198 Clemens VI Roger Franschman 1342–1352
199 Innocentius VI Aubert Franschman 1352–1362
200 Z. Urbanus V, van het geslacht Grimoard, de laatste zalig verklaarde paus 19 Dec Franschman 1362–1370
201 Gregorius XI Roger Franschman 1370–1378
202 Urbanus VI Prignano Italiaan 1378–1389
Sedert 1389 is het gebruikelijk alleen kardinalen tot paus te kiezen.
203 Bonifacius IX Tomacelli Italiaan 1389–1404
Benedictus XIII, tegenpaus 1394–1417
204 Innocentius VII Migliorati Italiaan 1404–1406
205 Gregorius XII, van het geslacht Correr, de vierde paus, die bedankte Italiaan 1406–1409
206 Alexander V Filargo Cretenzer 1409–1410
207 Joannes XXII, XXIII, XXIV, van het geslacht Cossa, de vijfde paus, die bedankte Italiaan 1410–1415
208 Martinus V Colonna Italiaan 1417–1431
Clemens VIII, tegenpaus 1424–1429
Benedictus XIV, tegenpaus 1424
209 Eugenius IV Condolmieri Italiaan 1431–1447
Felix V, tegenpaus 1439–1449
210 Nicolaus V Parentucelli Italiaan 1447–1455
211 Callistus III Borgia Italiaan 1455–1458
212 Pius II Piccolomini Italiaan 1458–1464
213 Paulus II Barbo Italiaan 1464–1471
214 Xystus IV Della Rovere Italiaan 1471–1484
215 Innocentius VIII Cybo Italiaan 1484–1492
216 Alexander VI Lanzol-Borgia Italiaan 1492–1503
217 Pius III Todeschini-
Piccolomini Italiaan 1503
218 Julius II Della Rovere Italiaan 1503–1513
219 Leo X Medici Italiaan 1513–1521
220 Adrianus VI, van het geslacht Boeyens, de laatste niet-Italiaansche paus Nederlander 1522–1523
221 Clemens VII Medici Italiaan 1523–1534
222 Paulus III Farnese Italiaan 1534–1549
223 Julius III Dal Monte of
Cioccho del Monte Sansavino Italiaan 1550–1555
224 Marcellus II Cervini Italiaan 1555
225 Paulus IV Carafa Italiaan 1555–1559
226 Pius IV Medici Italiaan 1559–1565
227 H. Pius V, van het geslacht Ghislieri, de laatste heilig verklaarde paus 5 Mei Italiaan 1566–1572
228 Gregorius XIII Boncompagni Italiaan 1572–1585
229 Xystus V Peretti Italiaan 1585–1590
230 Urbanus VII Castagna Italiaan 1590
231 Gregorius XIV Sfondrati Italiaan 1590–1591
232 Innocentius IX Fachinetti Italiaan 1591
233 Clemens VIII Aldobrandini Italiaan 1592–1605
234 Leo XI Medici Italiaan 1605
235 Paulus V Borghese Italiaan 1605–1621
236 Gregorius XV Ludovisi Italiaan 1621–1623
237 Urbanus VIII Barberini Italiaan 1623–1644
238 Innocentius X Pamphily Italiaan 1644–1655
239 Alexander VII Chigi Italiaan 1655–1667
240 Clemens IX Rospigliosi Italiaan 1667–1669
241 Clemens X Altieri Italiaan 1670–1676
242 Innocentius XI Odescalchi Italiaan 1676–1689
243 Alexander VIII Ottoboni Italiaan 1689–1691
244 Innocentius XII Pignatelli Italiaan 1691–1700
245 Clemens XI Albani Italiaan 1700–1721
246 Innocentius XIII Conti Italiaan 1721–1724
247 Benedictus XIII Orsini Italiaan 1724–1730
248 Clemens XII Corsini Italiaan 1730–1740
249 Benedictus XIV Lambertini Italiaan 1740–1758
250 Clemens XIII Rezzonico Italiaan 1758–1769
251 Clemens XIV Ganganelli Italiaan 1769–1774
252 Pius VI Braschi Italiaan 1775–1799
253 Pius VII Chiaramonti Italiaan 1800–1823
254 Leo XII Della Genga Italiaan 1823–1829
255 Pius VIII Castiglioni Italiaan 1829–1830
256 Gregorius XVI Cappellari Italiaan 1831–1846
257 Pius IX Mastai-Ferretti Italiaan 1846–1878
258 Leo XIII Pecci Italiaan 1878–1903
259 Pius X Sarto Italiaan 1903–1914
260 Benedictus XV Della Chiesa Italiaan 1914–1922
261 Pius XI Ratti Italiaan 1922–
