Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

VADERSCHAP

betekenis & definitie

is het geheel van betrekkingen, waarin de gehuwde man staat tot zijn kinderen, die de voortzetting zijn van zijn geslacht. Het wortelt in het feit, dat hij de oorsprong van hun leven is, en kenmerkt zich door een beleidvol hoedende taak, die samenhangt met zijn sociale positie als gezinshoofd.

In verband daarmede ligt het zeer uitgesproken in de sfeer van het gezag, ook al is dit steeds' vergezeld van de liefde voor eigen vlees en bloed, terwijl het moederschap meer nadrukkelijk in het teken staat van de gevende liefde, ook al is deze in heel haar tederheid omkranst met ouderlijk gezag. In de evenwichtige opvoeding van het kind speelt het vaderschap een onmisbare rol, maar wegens het aangegeven eenzijdige gezagsaccent heeft het de aanvulling van het moederschap nodig.

In de loop der geschiedenis heeft het vaderschap verschillende sociale gestalten gekregen, hetgeen samenhangt met het waarneembaar verschil in sociale positie van de vrouw. Zo was de vaderlijke macht in de antieke wereld veel uitgestrekter dan nu.

Het menselijk vaderschap is een zwakke weerglans van Gods Vaderschap jegens zijn kinderen, maar heeft in zijn menselijke onvolkomenheid naast zich het moederschap nodig, om de ongebroken eenheid van Gods tegelijk machtige en tedere liefde uit te beelden. In het christelijk huwelijk is de vader bovendien nog omgeven met de bijzondere glans, levend teken te zijn van Christus in diens vruchtbare en zorgzame liefde jegens de Bruid en haar kinderen.

In analoge zin spreekt men ook van vaderschap, wanneer er wel een verhouding van oorsprong is, doch van een voortzetting van het eigen geslacht geen sprake. Zo noemt men de dichter de vader van zijn geesteskinderen en kan men op dezelfde oneigenlijke manier de Schepper Vader noemen van al zijn schepselen.

Van een eigenlijk Vaderschap Gods is daarentegen slechts sprake ten opzichte van hen, die Hij aan zijn eigen goddelijke natuur deelachtig heeft gemaakt.J. c. G.