(203-269), leidende figuur van het Neoplatonisme, dat de afsluiting vormt van de Griekse philosophie en dat zelf de voorgaande stromingen, met name het denken van Plato en van de latere Stoa, in zich' opneemt. Het hoogste, de Godheid, is het Ene, dat zich verder aan alle begripsomschrijvingen onttrekt: noch ruimtelijk, noch ruimteloos, noch tijdelijk, noch eeuwig enz., aangezien het boven alle bepalingen — immers inperkingen verheven is.
Door emanatie komt uit het Ene voort (niet dat het ene dit nodig zou hebben, maar als uiting van zijn overvloeiende volheid) de goddelijke Geest of Nous, welke denkt, en daarmede ook de door de Nous gedachte ideeën. In de Nous is er daar hij immers denkend is splitsing tussen subject en object.
Daaruit vloeit de wereldziel voort w7aar de tijd ontstaat en waaruit de individuele zielen voortkomen. Het laagste is de materie, het tekort, het niet-zijn.
Iedere bepaalbaarheid, elk teken van schoonheid is afglans van de vormende geest in de stof. De ziel moet zich van de stof bevrijden.
In zeldzame gevallen kan de ziel zich verliezen in de extase, waarin ieder onderscheid tussen subject en object wegvalt, ook dus denken en voorstellen wijken, in een samenvallen met het goddelijke. De geschriften van Plotinus werden later in een negental geordend en vormen sindsdien de Enneaden.
Naast invloed op directe leerlingen:Porphyrius, Iamblichus, Proclus, is er die op veel middeleeuwse mystiek. c. j. D. v.
