Tamelijk zelden treft men in de Bijbel het woord „hart” aan ter aanduiding van het physieke orgaan of als aanduiding van de zetel van het leven, dat volgens oud-Oosters idee zeer nauw met bloed verbonden is. Daartegenover vindt men wél zeer frequent het woord „hart” gebruikt in de betekenis van „zetel van het inwendige, geestelijke leven”.
Spreekt de Griek liever van de ziel, de Semieten localiseren het centrum van ’s mensen geestelijke activiteit in het hart. Daar raakt God de mens, daar spreekt Hij tot hem, daar verwerkt de mens zijn intiemste gevoelens van droefheid en vreugde, van vrees en levensdurf enz., daar ook is de zetel van zijn denk- en wilsleven, en alleen met deze achtergrond krijgt het woord van Paulus zijn juiste kracht: „God heeft de Geest van zijn Zoon in onze harten gezonden, en Deze roept: Abba, Vader!” (Gal. 4 : 6). j. v. D.
HEILIG HART-DEVOTIE. God heeft geen hart, tenzij in overdrachtelijke zin (1 Sam. 13 : 14; Hand. 13 : 22). Maar Christus heeft een menselijk hart, dat wij als onderdeel van zijn persoon vereren en aanbidden, inzonderheid vanwege zijn liefde voor de hemelse Vader en voor ons, welke in haar menselijke gestalte weerglans is van de onafscheidelijk er mede verbonden goddelijke liefde. Bij de H. Hart-verering denken wij dus niet zonder meer aan een symbool, maar aan een vleselijke realiteit als symbool en orgaan van liefde, binnen het geheel van een goddelijke persoon. Na allerlei aanzetten bij middeleeuwse heiligen als Bernardus, Lutgardis, Suso e.a. is het vooral Margaretha Maria Alacoque geweest, die de genoemde devotie heeft verbreid.
Tegenstanders bleken bijv. de Jansenisten. De godsvrucht heeft nog verschillende nuances aangenomen: sommigen gingen speciaal letten op de barmhartige liefde van Christus (Arintero), anderen op ons eerherstel aan de versmade liefde (Pius XI), weer anderen spraken van de intieme liefde welke de oorsprong was van de eucharistie (verering van het eucharistisch Hart van Jesus). De Heilig Hart-Devotie is een van de meest levende volksdevoties in de Katholieke Kerk. Haar vrome praktijken zijn: het vieren van het feest van het Heilig Hart van Jesus (Vrijdag na octaaf van Sacramentsdag, d.i. de 3de Vrijdag na Pinksteren) en iedere eerste Vrijdag der maand met de heilige Mis en Communie, het houden van het Heilig Uur (een uur met Jesus in de Olijfhof waken op Donderdagavond) en de toewijding van het huisgezin aan het H. Hart (intronisatie). De Heilig Hart-Devotie berust op oerevangelische gronden: dat Jesus de mensen bemint, dat Hij onze wederliefde vraagt, dat de zonde een belediging is van God, een versmading van Jesus’ liefde, die ons allen raakt.
Bekend zijn ook de beloften, verbonden aan de godsvrucht tot het Heilig Hart, te vinden in de brieven van Margaretha Maria Alacoque (over welker echtheid de Kerk nooit uitspraak heeft gedaan), met name de belofte, dat iemand, die 9 eerste Vrijdagen van de maand gevierd heeft, niet in ongenade zal sterven. A. H. M./K. D. B.
