(1685-1753), Engels wijsgeer en Anglicaans bisschop van Cloyne, is een vertegenwoordiger van het Engelse idealistische empirisme, dat niettegenstaande zijn denken steeds godsdienstig-apologetisch bedoeld was. Zijn filosofie is in hoofdzaak anti-materialistisch.
Het absolute empirisme (,,esse est percipi”) heeft als doel te bewijzen dat het stoffelijke buiten de geest geen werkelijkheidskarakter bezit. De scheppende geest is nochtans niet de subjectieve idee.
De zgn. werkelijkheid is een „woord” dat God richt tot ons. Zo is heel de natuur een tekensysteem dat wij moeten leren interpreteren.
Een dergelijke opvatting zou men een transcendentaal nominalisme kunnen noemen. Berkeley is dus geen idealist in de moderne betekenis van het woord.
Zijn systeem is meer verwant met het Platonisme, zodat zijn opvatting van een geestelijk-werkelijke natuur zeer dicht staat bij de bespiegelingen der kerkvaders. Ook het nominalisme van het goddelijke woord is niet vrij te pleiten van alle theologische inspiratie.
L. v. H.
