Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

AANKNOPINGSPUNT

betekenis & definitie

is een term uit de protestantse theologie. Hij stamt uit een controverse tussen Karl Barth en Emil Brunner over de vraag of er in de zondige mens nog iets is, waarbij Gods verlossend handelen zou kunnen aanknopen.

Barth protesteerde tegen Brunners opvatting, dat de zondige mens nog een aanknopingspunt biedt in zover in hem nog een rest van het beeld Gods blijft, nl. het formele menszijn, waardoor de mens nog naar God kan vragen. Hiermee acht Brunner een aanspreekbaarheid door Gods openbaringswoord gegeven.De katholieke theologie stelt zich de kwestie van het aanknopingspunt reeds afgezien van de zondeval. Zij leert, dat de mens reeds door zijn natuur een beeld Gods is, in zover hij door zijn kennen en beminnen van God het Goddelijk kennen en beminnen uitbeeldt (zie Beeld Gods). Juist als God-kennende geest is hij vatbaar voor een genadevolle verheffing tot een hogere kennis en liefde van God in geloof en schouwing. Toen de mens door de zonde de genaderijkdom verloor, waarmee hij bij zijn schepping werd verrijkt, bleef hij mens en vatbaar voor de genade der verlossing. De zondigheid en haar gevolgen betekenden echter een positieve weerstand tegen die genade. De mogelijkheid tot natuurlijke Godskennis en natuurlijke goede daden, die ook in deze toestand blijft bestaan, heeft geen enkele positieve betekenis als voorbereiding op de genade.

Bovendien moet worden opgemerkt, dat deze mogelijkheid zodanig door de zonde wordt geremd, dat openbaring en genade moreel noodzakelijk zijn zowel om de op zichzelf voor de rede niet ontoegankelijke godsdienstige en zedelijke waarheden behoorlijk te kennen als om het natuurlijk goede behoorlijk te volbrengen (zie Zonde). A. V. R.