Rites de retour zijn rituelen die nostalgie en heimwee uitdrukken. Rites de retour richten zich op wat geweest is. Nostalgie en heimwee kunnen op een zogenoemde ‘dunne’ of ‘dikke’ manier tot uitdrukking komen.
Overgangsrituelen richten zich op de toekomst. Rite de retours richten zich op het verleden. Zoals Japanners in diaspora dat doen. Eens per jaar zitten zij - bijvoorbeeld in New York - in groepjes te kijken naar dezelfde volle maan als hun familie en vrienden in Tokyo. Diasporisch gaan zij terug naar hun land van herkomst. Dit ritueel draagt bij aan zingeving aan hun leven in de VS.
De meeste nostalgie is 'dun' met de nadruk op algia of pijn. Niet op nostos of thuis. Het verlangen naar het huis van vroeger is soms ambivalent omdat je weet dat het thuis helemaal niet zo ideaal was. ‘Dunne’ rites de retour ondersteunen op een goedaardige wijze een verhaal.
'Dikke' nostalgie daarentegen legt expliciet nadruk op nostos. De ‘dikke’ rite de retour legt nadruk op Heim en minder op het ‘wee’ van heimwee. Het Heim moet hersteld worden. Het verloren paradijs moet via een politieke beweging doodserieus herbouwd worden. Voorbeelden van ‘dikke’ rites de retour zijn het Japans/Chinees eilandje pik, een vorm van geritualiseerde ‘dikke’ nostalgie. De herhaalde politieke zetten rond de bouw van een hoge muur langs de Mexicaanse grens drukt Trump’s heimwee uit. Fier wapperende Joodse vlaggen op de Westoever sacraliseren fundamentalistische waarheden en archeologische reconstructies. De Islamitische Staat met hun diep verlangen naar het kalifaat. En Breivik, die stap voor stap en weloverwogen ook terug wilde.
De betekenis van rites de retour is tweeledig. Meestal goedaardig maar een enkele keer staat 'dikke' nostalgie centraal. Het ritueel vertaalt zich dan in een kwaadaardige retro-vlucht voorwaarts.
