Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 22-09-2022

Heilige geschriften

betekenis & definitie

Heilige geschriften of gezaghebbende teksten zijn van oorsprong mythische verhalen die generaties lang werden doorgegeven.

Lang voor het geschreven woord zich ontwikkelde gebruikten machthebbers mythische verhalen om levenslessen door te geven. Daartoe vonden op lokaal-regionaal niveau onder leiding van verhalenvertellers ceremoniële bijeenkomsten plaats. De begeleidende zang, dans en poëzie werkten memoriserend, zodat de in een mythe verpakte boodschap zich in de hoofden en harten van de deelnemers kon nestelen. Duizenden generaties lang werkte deze vertelkunst als mondeling doorgegeven opvoeding. Dit doorlopend verhalen vertellen is een vorm van pedagogie vergelijkbaar met het voorlezen van sprookjes aan kinderen.

Vele heilige geschriften zijn op deze oeroude orale tradities gebaseerd. De van oorsprong ambigue en multi-interpretabele mythen (‘het fluïde woord’) materialiseerde zich in ontelbare uiteenlopende geschreven teksten. Binnen religies en godsdiensten in bijvoorbeeld een godsdienstige canon, gezaghebbende exegese of een heilig boek als het Oude Testament, Thora, Veda's en zo meer. Vanuit het oorspronkelijke ‘werk in uitvoering’ is door vele geloofsovertuigingen steeds weer geprobeerd een definitieve tekst te laten vastleggen. Indoctrinerende teksten werden daarbij voor de onderbouwing van eigen gelijk ontwikkeld. Ook nu nog kunnen geschriften dienen om andere gelovigen erop te wijzen hoe absoluut fout zij zijn.

De ontwikkelingsgeschiedenis van heilige boeken maakt duidelijk dat de aan het papier toevertrouwde inhoud niet als heilig of sacraal in de betekenis van niet-onderhandelbaar of voor eeuwig vaststaand geïnterpreteerd kan worden. Bij geloven passen nauwelijks definitieve teksten.