Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 02-02-2023

Religies en Godsdiensten

betekenis & definitie

Geloof in bovennatuurlijke zaken om het leven zin, een doel of betekenis te geven. Een godsdienst is een religie maar lang niet alle religies zijn godsdiensten.

Godsdiensten zijn geïnstitutionaliseerde religies waarbij geen, één of meerdere goden worden vereerd. Een godsdienst is georganiseerde gelovigheid.

Een brede omschrijving van religie en de betekenis van religie in de wereld wordt duidelijk aan de hand van een zogenoemde reli-boog waarop is aangegeven hoe gelovigheid van mensen vloeiend in elkaar overgaan. Op de flanken van de boog bevindt zich helemaal links de militante atheïst á la Dawkins en uiterst rechts de fundamentalist die neigt tot geweld.

Tussen deze extremen bevinden zich vele vormen van religiositeit, gelovigheid en geestelijke levensovertuigingen en wereldbeschouwingen. Vloeiend gaan levensbeschouwingen in elkaar over: atheïst en agnost (zij die het zeker weten respectievelijk zij die het niet weten) en via het religieuze door naar spiritualiteit. En vervolgens door naar mensen behorende tot een bepaalde godsdienst.

Religiositeit of religieuze beleving door epifanie of openbaring is van grote betekenis voor het middengedeelte van de reli-boog. Daar bevinden zich mensen die zingeving en spiritualiteit zoeken en omschreven worden als zwevende gelovigen, ietsisten (zij die in Hogere Machten geloven maar niet precies weten wat), leden van nieuwe religieuze bewegingen, niet-godsdienstige religieuzen, believing without belonging, online religie etc. Als mensen met een onzichtbaar of impliciet geloof, civil religion, lived religion en zo meer.

Hun religieuze betrokkenheid drukt zich uit in 'alledaags' geloof, in minder regulier gebed en bidden en meer meditatie, minder dogmatiek en gang naar instituties als tempel, kerk, moskee of synagoge en meer hang naar eigen plek, plaats in eigen omgeving, minder getuigenis en schuldgevoelens en meer nadruk op respect, geleefde ervaringen en sublieme momenten.

Kortom: religie is fluïde, godsdiensten zijn dat minder.