SCHELLINGWOUDE, nevens Randsdorp, Zuiderwoude, Landsmeer, Sunderdorp en Broek, een der zes Hoofddorpen van Waterland. Onder den Regtsban van dit Dorp behoort Buiksloot, met de Koolwijk, een bekenden Uithoek in het Y, schietende tot op een kleinen afstand van Amsterdam. In de Lijst der Verpondingen is de geheele Regtsban voor vierhonderd vierënzeventig Morgens en vijfentachtig Roeden aangeschreeven. In overoude tijden zou dit Regtsgebied eene grootere uitgestrektheid gehad hebben, ten tijde, naamelijk, als men meent dat de Waterlandsche Dijk veel dieper in het Y lag, en van Schellingwoude, voorbij de plaats, alwaar thans Nieuwendam legt, en ’t welk in laatere tijden wierdt gebouwd, zich tot aan Buiksloot uitstrekte: dit zou de reden zijn, waarom het laatstgemelde Dorp onder den Regtsban van Schellingwoude behoort.
De algemeene Regeering bestaat uit vier Burgemeesteren en twintig Vroedschappen, de helft van ieder van welken uit de twee genoemde Dorpen gekoozen wordt. Van de Vroedschappen, welke Schellingwoude uitlevert, moeten vijf uit het Dorp zelve, vijf uit de Buurt verkoozen worden, die aan Durgerdam grenst, en gemeenlijk begreepen wordt, daar onder te behooren, doch eigenlijk aan ’t Regtsgebied van gemelde Dorp onderhoorig is. De Gemeene Vierschaar wordt gespannen te Schellingwoude, alwaar het Raadshuis is. Dit Dorp legt aan den Y- of Waterlandschen Dijk, schuin over de Stad Amsterdam, in ’t midden en genoegzaam op even grooten afstand, te weeten van een klein half uur gaans, van de Dorpen Durgerdam en Nieuwendam. Het is verre weg het kleinste der zes Hoofddorpen, bijkans de helft kleiner dan het onderhoorig Dorp Buiksloot. Hier telde men, in den Jaare 1749, honderdnegenënveertig, en te Schellingwoude slegts achtentachtig Huizen. Deeze, veelal klein en van weinig aanziens, staan, langs den binnenkant van den Waterlandschen Dijk, in eene rechte streek gebouwd. De Kerk is niet groot, met een klein spits Torentje.
Van wegen het aangenaam gezigt, over het Y, op den Diemerdijk en Amsterdam, plagt men ’er, in vroegere tijden, eenige kleine Buitenplaatsjes te hebben, aan Burgers en Inwooners dier Stad toebehoorende. Doch het getal van deeze is allengskens verminderd, en zijn dezelve thans, op eenige weinigen na, in hunne voorgaande gedaante, niet meer voorhanden.
