Geschiedenis Lexicon

H.W.J. Volmuller (1981)

Gepubliceerd op 03-08-2020

Zeeuws-Vlaanderen

betekenis & definitie

deel van de Ned. prov. Zeeland, ten zuiden van de Westerschelde.

Het westen van Zeeuws Vlaanderen behoorde tijdens de Middeleeuwen tot Kroon-Vlaanderen: het oosten, dat de Vier Ambachten Axel, Hulst. Assenede en Boechoute omvatte, behoorde tot Rijks-Vlaanderen (→ Vlaanderen). Sinds de 11e eeuw heerste hier ook de Vlaamse graaf. Door overstromingen (1375, 1394, 1404) ging veel land verloren, o.a. in 1404 Saaftinge. Bij de inpolderingen speelden een belangrijke rol in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen de kloosterlingen, vooral de cisterciënzers. In de Tachtigjarige Oorlog heeft de strijd tussen Staalsen en Spanjaarden de vorm gehad van een reeks belegeringen en contra-belegeringen met talrijke inundaties als strijdmiddel.

Toen 1609 het Twaalfjarig Bestand gesloten werd, was een groot deel van het land verdronken en zover het droog was. zonder bevolking. In de 17e en 18e eeuw begon men met de herdijking met Noordned. kapitaal. De regentenfamilies hadden de taak van de adel. van de Vlaamse gunstelingen van de Bourgondiërs en Habsburgers overgenomen. (Zo is aan de herdijking van de Groede de naam van Jacob Oats verbonden). De afsluiting van en de inpolderingen (2453 ha) in de Braakman (1850-1920) betekenden de eenwording van Zeeuws-Vlaanderen. Na de verovering door de Noordned. Republiek in de Tachtigjarige Oorlog werd het gebied → generaliteitsland (→ Staats Vlaanderen).

Sedert het koninkrijk der Nederlanden (1814) draagt het de naam Zeeuws-Vlaanderen. Een Belgische annexatiepoging in 1919 vond noch bij de bevolking. noch bij de mogendheden steun (→ Scheldekwestie). Vóór 1940 overwegend agrarisch, kreeg Zeeuws-Vlaanderen na de Tweede Wereldoorlog vele industrieën.Litt. H.Q.Janssen en J.H.van Dale. Bijdragen tot de oudheidk. en gesch. inzonderheid van Zeeuwsch Vlaanderen (6 dln. 1856-63); O.Haverkamp, Vergeten hoek. Gesch. van westelijk Zeeuws-Vlaanderen (1947; met uitv. bibl.); M.P. de Bruin. Oostelijk Zeeuws-Vlaanderen van de 16e eeuw tot de vrede van Munster (in: Zeeuws Tijdschr. 1956); M.K.E.Gottschalk, Historische geografie van westelijk Zeeuws-Vlaanderen (2 dn. 1955—58); J.de Vries. Oost Zeeuws-Vlaanderen nu en toen (1973); M.H.Wilderom.

Tussen afsluitdammen en deltadijken. dl. tv Zeeuws-Vlaanderen (1973); H.C.E.M.Rottier, Twee belangrijke fasen in de hist.-geogr. ontw. van het Zeeuws-Vlaamse landschap (in: Jb. Vier Ambachten 1976*77); K.Glerum en M.Kippers. ’...Doch hier is alles rustig' (Zeeuws-Vlaanderen en de Belg. opstand 1830-31; in: Autoriteit en strijd, red. A.Doedens, 1981).