havenstad in Friesland, aan de Zuiderzee, 2 uren gaans benoorden Stavoren; 3200 inw. In 779 werd (het destijds dorp) H. door de Denen en Noormannen geplunderd; het volk van Stavoren kwam echter te hulp snellen, en behoedde H. voor algeheelen ondergang.
In 910 begon H. meer bebouwd te worden. In 1420 nabij H. een verwoed gevecht tusschen de Schieringers en Vetkoopers; 1421 huldigde H., even als Harlingen, hertog Jan van Beieren, graaf van Holland, tot heer. In ’t begin der 16e eeuw hield H. eerst de zijde der Saksen, doch werd door Janke Douwama in de macht van de Gelderschen gebracht; waarop de zoogenaamde Zwarte Bende 1515 (23 Mei) geheel H. kwam verwoesten en in deasch leggen. Kort daarna, bij de overdracht van Friesland aan Karel V, werd eene burgundische bezetting in H. gelegd; doch 1517 kwam Groote Pier de stad bemachtigen, sloeg 107 Burgundiers dood, nam er 77 gevangen, en bracht H. in slaat van verdediging. In 1574 werd de spaansche bezetting van H. overrompeld door kapitein Walter Hageman, die echter reeds dadelijk voor de in aantocht zijnde overmacht het hazenpad moest kiezen. In 1666 leed H. groote schade, doordien de Engelschen (8 Aug.) in het Vlie eene vloot van 470 nederl. koopvaardijschepen kwamen vernielen, waaronder 30 bodems uit H., van welke slechts 1 aan die ramp ontkwam. Door brand werd H. geteisterd 1491 en 1514 (in laatstgen. jaar ging het gansche archief van H. te loor). Wijders leed H. door den Allerheiligen-vloed 1570, toen meer dan 30 vrouwen verdronken met het vee, dat ze uit de weiden trachtten te redden; ook de Pontiaansvloed 1610 en de doorbraak van 1643 waren noodlottig voor H., dat inmiddels 1598 door een storm was geteisterd, waarbij vele menschen het leven hadden verloren, en wel 100 schepen op de kust vergingen. Ook de storm van 1676 en die van 8 Dec. 1703 richtte te H. groote schade aan; zoo ook de watervloed van Febr. 1825, waarbij 1 menschenleven verloren ging. Het eertijds beroemde eikenbosch Kreil bij H. stond 1270 nog in volle kracht.
