naam van verscheidene vermaarde vrouwen, waarvan wij er hier acht zullen vermelden:
1) Eleonora van Guyenne, eerst koningin van Frankrijk, later van Engeland, was de dochter en erfgename van Willem X, laatsten hertog van Aquitanië. Zij was geboren omstreeks 1122, en werd op haar 15e jaar de vrouw van Lodewijk VII, koning van Frankrijk, als bruidschat medebrengende het hertogdom Guyenne, dat destijds bestond uit Gascogne, Saintongc en Poitou. Zij vergezelde haren koninklijken gemaal ter kruisvaart (1147); doch hare wuftheid van zeden en lichtzinnigheid mishaagde Hendrik den Jonge al spoedig derwijze, dat hij naar de ontbinding van zijn huwelijk verlangde, die hij dan ook van het concilie van Beaugency verkreeg (1152). Zes maanden na hare echtscheiding trouwde E. met hertog Hendrik van Normandié, die 1154 koning van Engeland werd onder den naam van Hendrik II, waardoor de rijke provinciën van Aquitanie aan Engeland kwamen. Doch ook dit huwelijk was niet gelukkig; E. was jaloersch op verscheidene hofdames, en liet een dier vrouwen, die des konings erkende bijzit was, om het leven te brengen door vergif; zij hitste zelfs hare zonen aan, om de wapenen op te vatten tegen hunnen vader; zoodat Hendrik Ii zich genoodzaakt zag haar 1173 te laten opsluiten ineen klooster, waar zij 16 jaren gevangen zat; eerst bij de troonsbeklimming van haren zoon Richard Leeuwenhart (tl 89) werd zij in vrijheid gesteld. Toen hij ter kruisvaart toog (denderden kruistocht) bekleedde hij zijne moeder met ’t regentschap, en eenigen tijd na zijnen terugkeer begaf zij zich in het klooster Fontavrault, waar zij 1203 stierf.
2) Eleonora van Provence, bekend onder den naarn van de heilige dochter van Raimond Berengnrius IV, graaf van Provence, en gemalin van Hendrik lil, koning van Engeland, is beroemd om hare godsvrucht. Na den dood van haren gemaal (1272), zocht zij de afzondering in het klooster van Ambresbury, waar zij 1292 stierf. Zij werd gecanoniseerd; kerkelijke gedenkdag 1 Juli.
3) Eleonora van Gelderland, de dochter van Engeland’s koning Eduard II, was sedert 1532 de tweede vrouw van Reinoud II, hertog van Gelderland, en zag haar huwelijk reeds met twee zonen gezegend, toen het aan boosaardige hovelingen gelukte haren gemaal op het denkbeeld te brengen, dat zij aan melaatschheid leed, welk vermoeden eeuen schijn van gegrondheid had in de roodheid en gezwollenheid van haar aangezicht, zoodat de hertog zich van haar verwijderd hield, en haar afzonderlijk liet wonen. Nadat dit eenige jaren geduurd had, verscheen E. op zekeren dag (in 1540) onverwacht in de vergaderzaal op het Valkenhof te Nijmegen, waar de ridderschap en *s lands staten vergaderd waren onder presidium van den hertog. Zij was slechts gekleed in een fijn zijden hemd, waarover een mantel hing; en nauwfijks was zij, met hare beide zoontjes aan de hand, de zaal binnengetreden, of zij wierp den mantel af, ontblootte het lichaam tot haar middel, en wendde zich schreiend tot den hertog met deze woorden : »-Mijn geliefde heer! Ik smeek u,onderzoek de ziekte, waarvan ik onrechtvaardig beschuldigd word. Ik ben als andere vrouwen, en God zij gedankt! vrij van lichaamsgebreken. Ziehier uwe twee zonen, sterk en gezond. Door Gods hulp en genade zouden er wel meer zijn, ware dat niet verhinderd door uwe schuld. Er komt misschien eenmaal een tijd, dat Gelderland onze scheiding zal betreuren, wanneer er geen vorst uit onzen bloede meer bestaan zal!” Diep getroffen, vol schaamte over zijne licht* geloovigheid, en van hare reinheid thans overtuigd, nam Reinoud haar nu weder tot zich als zijne vrouw; doch hij mocht deze weder-vereenigiug niet lang overleven. Bij zijnen dood aanvaardde E. het bewind als voogdes over zijnen onmondiger) zoon en opvolger Reinond III; onder haar regentschap werd er nog geld aangemunt met hare beeltenis; zij stierf 1355, en werd te Deventer begraven.
4) Eleonora de Guzman, eene spaansche dame, was weduwe van don Juan van Velasco, toen zij een onwederstaanbaren hartstocht inboezemde aan Alfons XI, koning van Castilië, die reeds gehuwd was met Constantia van Portugal. Zij had op den koning eenen alvermogenden invloed, en genoot 20 jaren lang al de macht, die eene koningin bezitten kan. Zij baarde haren overspeligen minnaar twee zonen (tweelingen), waarvan de een naderhand geregeerd heeft onder den naam van Hendrik van Trastamara. Toen de koning overleden was (1350), werd E. op bevel van Constantia in hechtenis genomen; en in weerwil dat hare beide zonen, die de wapenen opgevat hadden om haar te redden, daartoe het onmogelijke beproefden, werd E. in het paleis der koningin (en in bijzijn van deze en van haren zoon, den jongen koning, Peter den Wreedaard) gewurgd.
5) Eleonora Tellez, koningin van Portugal. Zij was geb. 1330, en eene dochter van Martinus Alfonsus Tellez de Meneses. Sedert 1356 was deze schoone vrouw gehuwd me! eenen edelman, d’Acunha genaamd, toen korting Ferdinand I van Portugal zoo hartstochtelijk verliefd op haar werd, dat hij haren echtgenoot er toe bracht wettelijk van haar te scheiden, waarna hij zelf met haar in den echt trad, en haar liet uitroepen als koningin (1371), in weerwil van het algemeen misnoegen, dat deze stap bij adel en volk verwekte. Van dat oogenblik af had E. eene letterlijk onbeperkte macht; zij deed have vijanden ter dood brengen, overlaadde hare aanhangers met gunsten, en dreef de onbeschaamdheid zoo ver, dat zij zekeren dom Juan Aveiro, graaf van Ourem, met wien zij in overspel leefde (hetgeen de koning niet scheen te willen zien, of hetgeen hij althans voor onwaar hield) tot de hoogste eereambten en waardigheden deed verheffen. Maar na den dood van den zwakken Ferdinand (1385) kon E. zich niet lang meer staande houden, ofschoon zij door haren gemaal, den overleden koning, die geen opvolger naliet, benoemd was tot regentes des rijks. Haar gunsteling werd in hare armen om het leven gebracht door infant don Juan, des overledenen konings broeder, en zij zelve' vluchtte naar haren schoonzoon don Juan, koning van Castilië, die haar naar hel klooster van Tordesillas in de nabijheid van Valladolid liet brengen, waar zij 1405 stierf.
6) Eleonora van Castilië, koningin van Navarra, dochter van Hendrik II, koning van Castilië, was 1375 getrouwd met Karel III, koning van Navarra. Met haren gemaal in onmin geraakt, nam zij de wijk naar Castilië, waar zij eenige oproerige bewegingen verwekte tegen Hendrik III, haren neef. Deze belegerde haar in het kasteel van Roa, waar zij zich bevond met een machtigen aanhang; hij noodzaakte haar echter zich aan hem over te geven, waarop hij haar terugzond aan haren gemaal (Karel lil), die haar welwillend weder bij zich ontving, en haar zelfs het regentschap opdroeg gedurende eene reis, die hij ondernam (1405) naar T hof vau Frankrijk. Zij stierf 1416.
7) Eleonora van Oostenrijk, eerst koningin van Portugal, later van Frankrijk, was de dochter van den oostenrijkschen aartshertog Philippus en diens gemalin Jolianna van Castilië, de oudste zuster van Karel V. In 1519 trad zij in den echt met Emmanuel den Groote, koning vau Portugal, en werd in 1521 weduwe. In 1530 trad zij, krachtens eene bepaling van het verdrag van Kamerijk, in liet huwelijk met Frans I, en diende zoodoende als zoenoffer orn een einde te maken aan de geschillen tusschen Frankrijk en Oostenrijk. Door den invloed, dien de hertogin van Etampes (de bijzit vau koning Frans) op hem had, was de invloed der koningin op haren gemaal slechts van luttele beteekeuis. Andermaal weduwe geworden (1547), zonder uit haar tweede huwelijk kinderen te hebben, nam zij eerst de wijk naar de Nederlanden, later (1556) naar Spanje, waar zij 1558 stierf.
8) Eleonora van Este. Zie TASSO.
