Wolfszweer, is een ziekte, die de huid tot zitplaats heeft en voornamelijk in het gelaat voorkomt. Men onderscheidt twee hoofdsoorten, n.l. lupus erythematosus en lupus vulgaris of lupus Willam (naar Willan genoemd).
De Lupus erythematosus vertoont zich als een aaneenschakeling van roode puntjes of vlekjes, die soms fijn schilferen, zelden op de slijmvliezen overgaan, bij druk met den vinger bleek worden, en meestal symmetrisch verbreid zijn op neus en wangen, zoodat dikwijls de vorm van een vlinder wordt nagebootst. De oorzaak van dezen lupusvorm is ons niet zeker bekend. Bij microscopisch onderzoek werd niet anders gevonden dan een uitzaaiing van kleine ronde cellen in het corium. Sommigen nemen aan dat de ziekte in verband staat met de smeerklieren in de huid. Daardoor kwam o.a. Hebra er toe om aan dezen vorm den naam seborrhoea congestiva te geven.
Anderen houden dezen vorm voor een gevolg van de werking van toxinen van den tuberkelbacil, op afstand werkend; de bacil zelf is ten minste hierbij nooit gevonden. Deze vorm is zeer moeilijk voor de behandeling; met goed gevolg worden groene zeep, bijtende middelen (jodiumtinctuur) en scarificaties (insnijdingen) toegepast.
De tweede vorm, de Lupus vulgaris, is meer algemeen bekend en gevreesd. Deze treedt ook vnl.
op in het gelaat, en wel in den vorm van kleine, geelgrijze of roode knobbeltjes, die zich vergrooten, samenvloeien en slecht genezende zweren vormen of zonder zweervorming teruggaan onder achterlating van litteekens. Door deze litteekenvorming komt het proces echter niet tot staan, steeds worden nieuwe deelen aangetast. Deze vorm van L. veroorzaakt dikwijls diepgaande verwoestingen, zoodat de neus b.v. in vele gevallen geheel verloren gaat, hetgeen aan het gelaat een afzichtelijk aanzien geeft.
De oorzaak van de ziekte moet worden gezocht in den tuberkelbacil, althans het microscopisch onderzoek leert dat Iupushaarden groote overeenkomst hebben met tuberkels. Het aantal bacillen, dat in het zieke weefsel voorkomt, is echter zeer gering; aan het besmettelijk karakter moet evenwel worden gedacht.
De verschillende vormen: L. tuberosus (knobbelvorm), L. exedens (wegvretende vorm), L. maculosus (vlekken), L. hypertrophicus (met woekering gepaard gaande) en L. exulcerans (zwerende vorm) behoeven hier niet nader te worden besproken.
Lupus komt op alle leeftijden voor, maar begint meestal reeds in de puberteitsjaren; het is een ziekte, die overwegend in de lagere volksklasse voorkomt. Het aantal mannen, dat wordt aangetast, is in alle landen, waar men statistieken gemaakt heeft, kleiner gebleken dan dat der aangetaste vrouwen. Het behoort merkwaardigerwijze tot de zeldzaamheden, dat in één gezin meer dan één kind wordt aangetast. Vaak vindt men in de familie dier lijders long- of beentuberculose.
Evenals de eerstgenoemde vorm is ook de Lupus vulgaris uiterst hardnekkig voor de behandeling. Deze moet practisch bestaan in het vernietigen van het zieke granulatieachtige weefsel. Deze vernietiging kan men bereiken: door uitkrabben met een scherp lepeltje (excochleatie), door branden met gloeiend metaal (thermo- of galvanocautère), of met chemische middelen (sterke zuren of alkaliën). Inwendige geneesmiddelen hebben geen waarde, dan alleen in zooverre zij den algemeenen gezondheidstoestand verbeteren.
Sedert 1895 en ’96 is men begonnen lupus met licht te behandelen (zie Lichtbehandeling). Na iedere bestraling komt een met vocht gevulde blaas op, die in de practijk het kenmerk van een welgeslaagde behandeling is. Deze blaas geneest zonder litteekens achter te laten, en wanneer zij verdwenen is, vindt men den ziektehaard minder geworden.
Bij groote uitgebreidheid van het 'ziekteproces is het een behandeling, die enorm veel tijd en geduld vordert, zoowel van patiënt als van den geneesheer, maar de resultaten zijn dan ook schitterend. In zijn statistiek over 800 gevallen, komt Finsen tot ± 96 pCt. genezing, wat voor een ziekte die te voren voor ongeneeslijk werd gehouden een prachtig resultaat mag geacht worden.
Daar de ziekte voornamelijk in de arbeidende klasse heerscht, en vele menschen er door aan hun werk worden onttrokken, is staatszorg voor de bestrijding dezer ziekte gewenscht.
