Gepubliceerd op 14-06-2022

Zeep

betekenis & definitie

Dat de vetten de eigenschap bezitten, om, wanneer zij in bepaalde omstandigheden met de hydroxyden der alcalische metalen in aanraking gebracht worden, eigenaardige verbindingen te leveren (die wij met den naam „zeep” bestempelen), was reeds lang voor den aanvang onzer tijdrekening bekend, en reeds vroeg werd van Z. gebruik gemaakt als huidreinigingsmiddel. Dit gebruik berust op de eigenschappen der Z. de opperhuid te verweeken, van het vet der huid een emulsie te maken, met water schuim te vormen en in dit schuim het vuil der huid op te nemen.

Een eerste vereischte is dat de zeep de huid niet te sterk prikkelt, en daaraan niet te veel vet onttrekt.De officineele natronzeep, die door inwerking van natronloog op reuzel of olijfolie wordt verkregen, en sapo medicalus genoemd wordt, voldoet niet aan dezen eisch, daar zij te veel vrij alcali bevat. Htt is voor een goede huidzeep dus noodig de overmaat van alcali te verwijderen door bijzondere maatregelen (centrifugeeren), waardoor de neutrale zeep ontstaat of nog daarenboven wat vet toe te voegen, waardoor men overvette zeep krijgt. De sapo kalinus, kalizeep of groene zeep wordt niet, zooals de natronzeep, bij afkoeling hard, doch vormt een weeke massa, die vrij alcali bevat en dus de huid tamelijk sterk prikkelt. Zij wordt in de dermatologie gebruikt als een krachtig reinigings- en verweekingsmiddel van de hoornlaag der huid, vooral als voorbereiding voor behandeling met medicamenten. Een oplossing van groene zeep in alcohol draagt den naam van spiritus saponatus of zeepspiritus en dient tot inwrijvingen om de huid te prikkelen en als reinigingsmiddel voor chirurgische instrumenten. Zeepen zijn zeer geschikt tot dragers van medicamenten, die men op de huid wil laten inwerken, daar zij gemakkelijk oplossen in de beide stoffen, waarvan de huid doortrokken is, n.l. water en vet.

Inwendig wordt Z. gebruikt als samenstellend middel voor pillen (sapo medicatus), als neutraliseeringsmiddel bij vergiftiging door zuren (fijn geschaafde gewone huiszeep of zeepwater) en als zeepclysma of zeeppilletjes voor het opwekken van stoelgang.

< >