is tot behoud der gezondheid onvoorwaardelijk noodzakelijk en tevens voor den normalen, gezonden mênsch een aangeboren behoefte, waarvan de bevrediging genot oplevert, terwijl volkomen onthouding van A. zich wreekt door lichamelijke en geestelijke kwalen en kwellingen. Van nature verricht de mensch het liefst slechts arbeid, die in overeenstemming is met zijn krachten en aanleg.
Dit is echter in de ingewikkelde samenleving met haar tot in het oneindige doorgevoerde arbeidsverdeling voor de meesten niet mogelijk. Ook in allerlei andere opzichten zijn door de sociale omstandigheden toestanden in het leven geroepen, die met het wezen van den arbeid niets uitstaande hebben. De gezondheidsleer eischt, dat men zich niet overwerke, dat slechts overdag gearbeid worde, dat de arbeid worde verricht in goed verlichte en geventileerde werkplaatsen, enz. De werkelijkheid laat in dezen echter veel te wenschen over. Aan vele beroepen zijn ernstige gevaren verbonden. In den laatsten tijd is men begonnen aandacht te schenken aan deze uiterlijke voorwaarden van den arbeid en een zelfstandige arbeidshygiëne is in volle ontwikkeling, gesteund door wettelijke voorschriften.Onder arbeidshygiëne heeft men te verstaan de kennis van de gevaren der verschillende beroepen en bedrijven, en van de middelen om die gevaren te voorkomen.
Een bedrijf kan schadelijk voor de gezondheid zijn:
1e. door stof (waardoor stofinademingsziekten, b.v. steenhouwerslong, en indirect tering kunnen ontstaan; daarenboven oogziekten en oogverwondingen);
2e. door aanwezigheid van giftige stoffen (b.v. het verwerken van phosphor, kwikzilver, lood, enz.) ;
3e. door sterke temperatuurs-wisselingen (b.v. bij glasblazers; hierbij gaat daarenboven door de
inspanning van het blazen de elasticiteit der longen dikwijls vroegtijdig verloren);
4e. door een nadeelige houding (b.v. bij mijnwerkers);
5e. door vertoeven in gecomprimeerde lucht (duikers, caissonarbeiders);
6e. door te groote inspanning of te langen duur van den arbeid, enz.
De hygiëne eischt in de eerste plaats bescherming van kinderen en vrouwen (vooral zwangere); beperking van den arbeidsduur; Zondagsrust; zorg voor goede woningen; bij stof natte sluiers of respiratoren en voor de oogen een schutbril, b.v. van metaalgaas; reinheid (baden) in de werkplaats, enz.
