Fondsen, opgebouwd uit contributies van minder-vermogenden uit dezelfde plaats en/of met hetzelfde beroep, ter dekking van de hoge begrafeniskosten.
In de Zaanstreek stonden begrafenisfondsen over het algemeen als dodenbossen (of dodenbussen) bekend. Zij waren (opmerkelijk genoeg voor de gilden-loze Zaanstreek) dikwijls georganiseerd per beroepsgroep, evenals ziekte-verzekeringen.
De eerste dodenbossen werden opgericht in de 18e eeuw. Opvallend is dat in het noorden van de Zaanstreek dodenbossen aanmerkelijk later ontstonden dan in het zuiden. Dodenbossen die in de 18e eeuw werden opgericht waren onder andere te Zaandam die van de lijndraaiers (zelfs in de 17e eeuw, vóór 1689), wevers (1714), timmerlieden (1721), touwslagers (1726), stijfselmakers (vóór 1762), en twee organisaties voor burgers (1714 en 1724). Te Westzaan richtten acht families wonende bij de Overtoom in 1727 een begrafenisfonds op; het 'Kooger Dodenbos' werd opgericht in 1743, de ‘Gemene Sociëteit’ te Wormerveer in 1773, de ‘Begrafenis Sociëteit’ te Krommenie in 1777. Deze lijst zou nog aanmerkelijk kunnen worden uitgebreid; ook gedurende de 19e eeuw organiseerden verschillende groepen mensen zich in begrafenisfondsen.
Een dodenbos zorgde in de eerste plaats voor de inning van de contributie van de aangeslotenen. Wekelijks kwam iemand langs om de enkele centen, de stuiver en later het dubbeltje op te halen. Uitgaven werden slechts dan gedaan als een van de leden overleed. Ook directe/inwonende familieleden van de deelnemer waren meeverzekerd. Indien lange tijd geen van de leden overleed was het soms mogelijk dat het bos een bepaalde som geld aan een charitatieve instelling (zoals het weeshuis) schonk.
In de 20e eeuw werden de dodenbossen langzamerhand vervangen door begrafenisverenigingen en uitvaartverzekeringen.
Ger Jan Onrust Literatuur: Lootsma, Historische Studiën II; Oosterbaan, De kerk in het midden.
