Botulisme is het verschijnsel dat tengevolge van het optreden van de Bacillus botulinus in voedingsmiddelen, vergiftigingsverschijnselen optreden. Deze bacil vormt een zwaar vergif en heeft als bijzonderheid de eigenschap zonder toetreding van luchtzuurstof — dus in geconserveerde producten—zich te kunnen ontwikkelen. De bacil is op zichzelf voor den mensch onschadelijk, daar hij zich in het darmkanaal niet schijnt te ontwikkelen, evenmin als in versch vleesch. Wel echter vermenigvuldigt zich dit micro-organisme in vleeschconserven als worst, leverpastei en gerookte ham. Een halve etmaal na het nuttigen van het vergiftigde product ontstaan de eerste verschijnselen als hoofdpijn, braken en obstipatie. De intensiteit van de verschijnselen hangt af van de hoeveelheid vergif, welke is opgenomen. In ongeveer 30% der gevallen schijnt botulisme een doodelijk verloop te hebben. Een geneesmiddel er tegen is niet bekend.
Om het optreden te voorkomen, moet het product op minstens 80° C verhit zijn geweest; het gif wordt dan vernietigd.
