Wijn & drank Encyclopedie

Jan Zellenrath (1979)

Gepubliceerd op 04-05-2021

Umbrië

betekenis & definitie

Witte en rode wijnen. Midden-Italië

In Umbrië snoeit men kort en vaak bindt men op aan de onderste takken van dwergbomen die zelfs voor dit doel worden gesnoeid. De wijnboeren in Umbrië zijn blijkbaar minder zorgeloos dan die uit de andere wijnbouwgebieden van Italië en hun wijngaarden zien er vaak opmerkelijk goed onderhouden uit.

Het gebied ligt tussen Florence en Rome. Het produceert ongeveer 800 000 hl wijn per jaar met als bekendste de Orvieto.

De Orvieto is een aangename witte wijn en kwalitatief een van de meest constante Italiaanse wijnen. Soms is hij droog, maar hij komt ook wel voor als halfdroog. Vanwege de smaakontwikkeling probeert men momenteel er door behandeling een droge wijn van te maken. De wijnbouwers uit Umbrië behoorden tot de eersten die deze ontwikkeling hadden opgemerkt en die hun wijn zodanig behandelden dat hij tegemoet kwam aan de vraag. Maar deze nieuwe oriëntering gaf aanleiding tot controversen. De traditionalisten, zoals de strenge Toscaanse baron Ricasoli, beweerden dat de zoete Orvieto een van de mooiste sieraden van de Italiaanse wijnbouw is; na omwerking tot een droge wijn wordt het weliswaar een aangename wijn, maar hij houdt op een Orvieto te zijn.

Waarop de wijnboeren reageerden met de opmerking dat de markt voor de Orvieto Amabile of Abboccato (zo noemt men de halfdroge) zozeer is ingezakt dat het niet meer mogelijk is van de produktie daarvan een specialiteit te maken. ‘Onze traditionele wijn is even goed als hij altijd is geweest,’ zeggen ze, ‘maar wij produceren bovendien nog een droge wijn onder dezelfde naam. Hij heeft dan misschien enigszins afwijkende kenmerken, maar behoudt desondanks de kwaliteit van de Orvieto.’

De zoete Orvieto heeft een bekoorlijkheid en subtiliteit die hem eigen zijn. Hij wordt voornamelijk gemaakt met de volgende druiverassen: Trebbiano, Malvasia, Verdicchio, Verdello en Procanico. Voor de droge wijn is de Trebbiano overwegend.

De Orvieto rijpt in kelders die zijn uitgegraven in rotswanden welke een zekere overeenkomst hebben met die van de omgeving van Vouvray (in Frankrijk). Wanneer men de wijnboeren mag geloven zijn het deze rotsholen die de wijn ten dele zijn uitzonderlijke hoedanigheden bezorgen.

De droge Orvieto heeft een hoger alcoholpercentage dan de zoete (tot 13° tegen 11 voor de zoete) doordat men bij laatstgenoemde de vergisting afstopt om een gedeelte van de niet-opgeloste suiker te behouden. De droge wijn behoudt

desondanks de bekoorlijkheid van de zoete. Hij is trouwens zelden helemaal droog, maar schijnt veeleer een vleugje residuele suiker harmonisch te combineren met een zweem van zuur in de afdronk. Ongeveer de helft van de ca 50 000 hl per jaar geproduceerde Orvieto wordt behandeld als droge wijn. Colli del Trasimeno is de DOC van de rode en witte wijnen die rond het meer van Trasimeno, bij Perugia worden bereid. De witte zijn strogeel van kleur en harmonisch van smaak; de rode zijn aan de droge kant en lichtelijk zuur, met een aangename viooltjesgeur.

Torgiano is de DOC van de rode en witte wijnen die worden verbouwd ten zuiden van Perugia, in de sector die grenst aan de middeleeuwse Turris Janis (Toren van Janus, de Romeinse god met het dubbele gezicht). De rode, die beter zijn dan de witte, zijn volle, uit Sangiovese bereide wijnen; de witte worden gemaakt met Trebbiano Toscano.