Witte en rode wijnen. Midden-Duitsland
Het Gebiet (gebied) is officieel verdeeld in 3 Bereiche (sub-regio’s): in het westen Mainviereck, met de vallei van de Tauber, in het centrum Maindreieck die de sector tussen Würzburg en Karlstadt omvat en in het oosten Steigerwald.
De wijnen uit dit gebied lopen nogal uiteen, maar men kan ze ongeveer verdelen in 4 groepen, overeenkomend met 4 verschillende bodemsoorten. Franken produceert overwegend witte wijnen, waarvan de beste komen uit het oostelijk gedeelte van de kronkelingen die de Main maakt ten oosten van de Rheingau. Verscheidene buursteden - Iphofen, Rödelsee, Castell en Abtswind - gelegen ten oosten van de laatste bocht van de Main in Franken, geven hun naam aan wijnen die op de beste grond van het gebied worden verbouwd. Los en vet als hij is, houdt hij het vocht goed vast; al is het dan niet de grond die het meest geschikt is voor edele rassen, hij heeft in elk geval het voordeel een nagenoeg constante oogst te verzekeren in een gebied van Duitsland waar de wijnbouw nog moeilijker is dan elders. Er wordt vrijwel alleen Sylvaner aangeplant. De wijnen zijn aan de milde kant, niet echt krachtig.
De enige die in het buitenland beroemd zijn, zijn de Steinweine. Toch trekken alle wijnen uit Franken de aandacht, waarheen ze ook worden geëxporteerd, maar dat is dan vooral vanwege de ongewone vorm van de fles: de → Bocksbeutel.
De Steinwein (steenwijn) komt uitsluitend uit Würzburger-Stein, een nabij Würzburg gelegen heuveltje. De wijngaarden liggen daar op het zuiden en groeien op een steile helling met voornamelijk uit kalksteen bestaande bodem. Deze wijn is zo beroemd dat men domweg zijn naam geeft aan alle wijnen die in de karakteristieke Frankenfles worden aangeboden. Goudgroen van kleur heeft de echte Steinwein alle uitzonderüjke kwaliteiten die kenners zo kunnen waarderen.
Würzburg, Eschendorf en Randersacker liggen in de tweede van de 4 sectoren met bijzondere bodemgesteldheid, ten westen van de groep Abtswind, CastellIphofen. De grond is daar vooral krijthoudend. Hier worden de rassen Riesling, Müller-Thurgau (kruising van Riesling en Sylvaner), Traminer en Sylvaner verbouwd. Deze laatste komt in geheel Franken het meest voor. De wijnen uit deze sector hebben een duidelijke grondsmaak. Twee tehuizen voor zieken en behoeftigen bestaan voor een groot deel van de verkoop van wijnen, evenals de befaamde Hospices de Beaune in Frankrijk.
Deze liefdadigheidsinstellingen blijven constant flessen van grote kwaliteit leveren. Het gaat hier om het Juliusspital en het Burgesspital uit Würzburg. Beide zijn al wijnverkopers sinds 3 eeuwen. De kelders van eerstgenoemde zijn zeer uitgebreid en de instelling gaat er prat op nooit andere dan natuurlijke wijnen te hebben geherbergd. Bijzonder interessant zijn in Würzburg de voormalige Koninklijke Kelders - thans Staatsdomein.
De derde sector van Franken, gelegen ten westen van Würzburg in een andere bocht van de Main, kenmerkt zich door een zanderige bodemgesteldheid. Er worden velerlei wijnen gemaakt, vooral rode met het ras Spatburgunder dat afkomstig is uit Bourgondië. De belangrijkste gewassen zijn de Klingenberg en de Bürgstadt die tegenover elkaar aan de rivieroever liggen.
De vierde sector is de meest westelijke en ligt het dichtst bij de Rheingau. Wellicht is dat de oorzaak dat zijn wijnen er zo op lijken. De beste appellation d’origine is Hörstein.
Statistieken die ver in de tijd teruggaan laten ons zien hoezeer de wijnbouw in Franken is achteruitgegaan. Voor de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) besloeg het wijnbouwareaal in deze provincie nauwelijks minder dan 40 000 ha, in 1870 om en nabij 9000 ha, in 1900 minder dan 7000 ha, in 1924 ongeveer 4000 ha en heden ten dage 5240 ha. Oorlogen hebben daar veel toe bijgedragen. De Dertigjarige Oorlog heeft hele wijngoederen verwoest en de Tweede Wereldoorlog heeft ze vooral rondom Würzberg zwaar geteisterd. Het klimaat speelt al een even rampzalige rol; de winters zijn streng en de zomers heel warm in Franken, maar het ergste is dat het vaak vriest op het cruciale moment van de bloei en in oktober, het seizoen van de wijnoogst. Tegenover deze omstandigheden heeft de wijngaard moeten uitwijken naar de hoogste gedeelten waar niets anders wou groeien. De lagere terreingedeelten, die tevens vruchtbaarder zijn, worden voor andere teelten gebruikt.
Toch heeft men in deze eeuw, vooral vanaf 1950, proeven genomen, chemische zowel als botanische, om een ras te ontwikkelen dat vorst, ziekten en rotting zou kunnen doorstaan, met koude en warme schoktherapieën, röntgenstralen en chemische substanties. Men heeft gunstige mutaties gekweekt bij de rassen Sylvaner, Riesling en Müller-Thurgau. Bovendien is het uitwijken van de wijnbouw naar de hoogste en moeilijkst te bewerken terreingedeelten bevorderlijk geweest voor de kwaliteit ten koste van de kwantiteit, want de druif moet zwoegen om te overleven.
Voor een volledig overzicht van de Einzellagen (afzonderlijke wijngoederen) in Franken, ingedeeld naar Grosslage (groep van wijngoederen en Bereich (sector) → AANHANGSEL B.
DE BESTE WIJNGOEDEREN
Stad of dorp Wijngoed
(Weinbauort) (Einzellage)
Würzburg Abtsleite, Innere, Leiste, Kirchberg, Pfaffenberg, Schlossberg, Stein, Steinharfe
Castell Schlossberg
Escherndorf Lump, Berg, Fürstenberg
Randersacker Marsberg, Pfulben, Teufelskeller
Iphofen Julius Echter Berg, Kronsber, Kalb
Rödelsee Küchenmeister,
Schwanleite
Abtswind Altenberg
Hörstein Abtsberg
Homburg Kallmuth
Sommerach Katzenkopf
