Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Nabootsen

betekenis & definitie

Wel te onderscheiden van „navolgen”, dat zelfstandig denken vereischt. Nabootsen wordt door M.

Tarde en W. James e. a. tot de instincten gerekend.

Bij menschen en dieren worden handelingen en bewegingen van het eene individu door het andere gecopiëerd uit een instinctieve drang. Later onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat we hierbij te doen hebben met vijf verschillende soorten van aangeboren disposities,a. Sympathie of het overslaan van emoties, b.v. de angst van de klokhen op de kuikens,
b. Ideomotorische beweging, b.v. een kind raakt verdiept in de beweging en geluiden van een locomotief en doet die onwillekeurig na.
c. Vrijwillig nadoen in spraak, kleeding enz. van een persoon, die als model beschouwd wordt.
d. Het nadoen van een handeling om de gevolgen, b.v. een kind ziet hoe een lucifer brandt en zoekt hoe het een lucifer zal aansteken,
e. Toevallige bewegingen, b.v. het uitsteken van de tong, nadat een kind dit gezien heeft bij anderen.

Nabootsing is dus niet zelf een instinct, maar een aanpassing van de instinctieve dispositie door het zien van het instinctief gedrag van anderen. Bij iemand, die geen behoefte gevoelt om te geeuwen, kan het zien geeuwen van een ander de drang tot geeuwen opwekken. Niet de prikkel, maar de situatie wekt het instinctief gedrag op. Als een kind, dat uit bedeesdheid niet wil spelen met anderen, in een omgeving van spelende kinderen aan zijn lot wordt overgelaten, begint het later van zelf mee te doen.

< >