Het woord onderzoek duidt aan de werkzaamheid van het onderzoeken, de nasporing, ook de gezamenlijke nasporingen betreffende een zaak; in het algemeen op wetenschappelijk gebied: een deskundig onderzoek naar iets instellen; een medisch onderzoeknaar een of ander ziekteverschijnsel doen ; een justitieel onderzoek naar een diefstal of moord; en zoo ook een kerkelijk onderzoek naar een aanklacht.
Een kerkeraad mag niet op allerlei losse geruchten, booze vermoedens en anonieme klachten afgaan. Eerst wanneer tijd en plaats en aard der zonde min of meer duidelijk is, mag hij een nader onderzoek instellen. Blijkt hierbij, dat het een verborgen zonde geldt, dan moet de klager eerst aan den eisch van Matth. 18 : 15—16 voldoen. Bij het verder onderzoek moet de beklaagde gelegenheid ontvangen zich te verdedigen en mogen alleen betrouwbare getuigen gehoord worden; vooreerst leden der gemeente, die niet wegens onbetrouwbaarheid te laken zijn; en vooits ook alle eerbare en betrouwbare personen buiten de kerk; maar geen personen, die als leugenaars en kwaadsprekers bekend staan. Na het verhoor is het de vraag, welke waarde aan de mededeelingen der getuigen te hechten zij. Het doel van een onderzoek mag niet zijn een verborgen zonde openbaar te maken, maar dat de waarheid aan het licht trede en blijke of de aangeklaagde aan een tuchtwaardige zonde schuldig staat of niet.
Zie Dr. H. Bouwman, De Kerkelijke tucht, blzz. 215-219. Ds. Joh. Jansen, De Kerkelijke tucht, blzz. 203—223.
