Lexicon van het bijgeloof

Walter Gerlach (2000)

Gepubliceerd op 11-11-2022

Wijn

betekenis & definitie

Toen God de wijnrank schiep, waren de leeuw, de aap en het varken daartegen, en ze plasten tegen de nieuwe plant. Daarom wordt men bij matig gebruik van wijn zo sterk als een leeuw, met een glas te veel op zo gek als een aap, en wie het in onbeheerste hoeveelheden tot zich neemt, eindigt rollend als een varken over de grond.

Volgens de legende. Het is echter aangetoond dat wijnbouw al drieduizend jaar voor Christus in Klein-Azië en in Egypte plaatsgevonden heeft, en dat het mysterie van de katholieke mis - wijn zou zich in het bloed van Jezus veranderen reeds in de antieke oudheid een cultische vanzelfsprekendheid was. Het godengeschenk wijn gold tegelijk als het bloed van de goden zelf.Maar vanwege de eigenschappen van de drank deden er ook vermaningen en waarschuwingen de ronde omdat men niet de goddelijke, maar juist de tegenovergestelde kracht aan het werk zag, die in latere eeuwen in Shakespeares Othello van Cassio een naam kreeg: ‘O, jij onzichtbare geest van de wijn, als je nog geen naam hebt waaraan men je kent, wel, heet dan duivel.’

Niet gehinderd door deze strijd veroverde de wijn een vaste plaats in de volksgeneeskunde - onversneden, in de juiste dosering en, bijvoorbeeld, in de vorm van kruidenwijn - als universeel geneesmiddel, onder andere tegen koorts, tering, griep of als algemeen ziekte voorkomend middel. Hildegard von Bingen kon voor haar geneeskundige wijnadviezen op oude bronnen teruggrijpen, en nog steeds, achthonderd jaar later staat in de krant (6 juni 1997): ‘Volgens medische onderzoeken is wijn gezond, verlengt het leven en helpt naar men zegt tegen kanker, beroerte, Alzheimer, osteoporose en trombose, en tegen gal- en nierstenen.’ Auteur Gero von Randow komt tot de slotsom: ‘Geheelonthouding is riskant - en nog riskanter is het zuipen.’

Goddelijk geadeld en gevreesd als de duivel, speelt wijn uiteraard ook in bijgelovig opzicht geen onbeduidende rol. In een oud Meckelenburgs document staan de volgende tips: ‘Op welke wijze de mens grote wijn 229 W LEXICON VAN HET BIJGELOOF kracht kan verwerven: plaats goede, klare rode wijn in een mierenhoop, laat de wijn daar veilig in de fles een heel jaar staan; pak daarna (...) de fles en drink deze wijn, aldus zult u reuzenkracht verkrijgen en ongehoorde wonderen verrichten.’

Amethist, → Klinken, → Bier, → Volksgeneeskunde.

< >